Almanya’da Rönesans

Rönesans, Fransızca bir kelimedir ve ‘yeniden doğuş’ anlamına gelmektedir. 15. Yüzyılda İtalya’da ortaya çıkan Rönesans, çok kısa sürede Avrupa’ya yayılan bir değişim hareketidir. Bu yazımızda Almanya’da Rönesansı anlatacağız buyurun başlayalım.

Dünyayı Değiştiren Hareket Rönesans​

Rönesans hareketinin temel nedeni bilimin ilerlemesi ve düşüncelerin kolayca yayılmaya başlamasıdır. Matbaanın icadı ve yayılması sayesinde okur yazar sayısı hızla artıyor, Avrupa’da cehaletin ve gericiliğin hakim olduğu karanlık dönem sona eriyordu.

Avrupa İspanya’da Endülüs Emevi Devleti ve İslamiyetle tanıştı bu sayede yabancı sanatçılar Müslüman bilim insanlarının ve sanatçıların eserlerini inceleme imkanı buldular. Fatih Sultan Mehmet İstanbul’u fethettiğinde de isteyen bilim insanlarına ve sanatçılara İtalya’ya gidebileceklerini söylediğinde İtalya’ya gidenler sayesinde de İslami eserler ve Bizans döneminde kaleme alınan birçok eser İtalya’ya taşınmış oldu.

Son olarak varlıklı insanların artık bilim ve sanat ile uğraşan kişilere maddi ve manevi destek sağlamaları ile İtalya’da Rönesans için uygun ortam tam anlamıyla hazırlanmıştı.

Bilginin İtalya’da hızla yayıldığı o günlerde bu gelişmelerin diğer ülkelere ulaşmasında en önemli etken ise tüccarlar olmuştur.

Rönesans Sanatçılar Arasında Hızla Yayılıyor​

Bazı zengin tüccarlar hangi ülkede en çok neyin ticaretinin yapıldığını araştırıp sık sık o bölgelere gidiyorlardı ve İtalya’ya yaptıkları ticari amaçlı seyahatler ile yeniliklerden tüm Avrupa’yı haberdar etmeye başlamışlardı.

Rönesans’ın temel fikirleri şunlardı: yeryüzü ilgi çekiciydi ve araştırılmalıydı, insanlar potansiyellerini sonuna kadar kullanmalı ve gelişmeliydiler ve gerçekler güzeldi, öğrenilmesi ve bilinmesi gerekiyordu.

Bu amaçla çıkılan yolda başlayan Rönesans dönemi birçok Avrupa ülkesini farklı alanlarda etkiledi. Rönesans’ın etkisi İtalya’da edebiyat ve güzel sanatlar alanında daha ön plandayken Fransa’da sanat, Almanya’da dini tablo ve resimler, İngiltere’de edebiyat ve İspanya’da daha çok resim ve edebiyat alanlarında gözlenmektedir.

16. yüzyılın başlarında İtalya’da Rönesans etkisini hızla yayılmıştı. Sanat eserlerinde ve edebiyatta gözle görülür etkileri olması yalnızca İtalya’yı değil, İtalyan sanatından büyülenen birçok ülkeyi de etkileyecekti. İtalyan eserlerinde mitoloji, tarihsel olaylar ve bazı kuramlar kullanılmaya başlanmıştı ve en yakın muhatapları da Alman sanatçılardı.

İtalya’daki gelişmelerin yayılması üzerine Alman sanatçılar da İtalya’ya gitmeye ve gelişmeleri tam kaynağından takip etmeye başladılar. İtalya’ya gitme fırsatı olmayan sanatçılar ise elden ele Kuzey ülkelerine yayılan sanat eserlerini inceliyor, yeni akımı tam anlamıyla öğrenmeye çalışıyorlardı.

Bu kültürel akım sayesinde Almanya’da çok sayıda gerçek sanatçı ortaya çıktı ve sanatlarını ifade biçimleri de değişmeye başladı.

Rönesans Almanya'da Önemli Sanatçılar Doğuruyor​

Bu sanatçılardan en önemlisi ise Albrecht Dürer oldu. Alman Rönesansı sanatçılarından Albrecht Dürer gerçekçi anlatım tarzına sahip Alman gelenekleri ile ideali konu alan insan temelli İtalyan geleneklerini sentezleyerek dönemin çığır açan isimlerinden biri oldu.

Yeniliklerin çok da hoş karşılanmadığı, sanat da dahil olmak üzere hemen her alanda kiliseye bağlı kalınan daha karanlık bir dönemde yeniliklere yol açmak tam anlamıyla cesaret isterdi.

Çok yetenekli bir dini ressam olarak görülen ve aynı zamanda hattatlık yapan Albrecht Dürer’in cesur değişimi Alman sanatçılar için ilham kaynağı oldu ve kendisi gibi başarılı Rönesans sanatçılarının ortaya çıkmasının önünü açtı.

Albrecht Dürer’i örnek alan genç isim Hans Holbein de Alman tarzı ile İtalyan tarzını birleştirerek saygı değer bir portreci oldu. Dönemin başarılı sanatçıları arasında Albrecht Altdorfer, Lucas Cranach, Hans Baldung Grien ve Matthias Grünewald da yer almaktadır.

Azalan Sınıf Ayrılıkları Yeni Bir Akım Doğuruyor​

Matthias Grünewald’ın namının en büyük sebebi o dönem klasisizmi reddeden tek sanatçı olmasıdır. Alman Rönesansı ile meydana gelen değişim dini konularda üretimi durdurduğu için pek çok sanatçı kiliseden aldığı desteği kaybetti ve geçimlerini sürdürmek adına kitap süslemeleri ve portreler yapıp satmaya başladı.

Rönesansın Almanya’da en büyük etkilerinden biri de bu oldu: sanat artık halka arz ediliyordu ve belli bir sınıfa ait olmaktan çıkmıştı.

Sanatçıların desteğinin azalması ile pek de parlak bir dönem yaşamayan sanatçıların bu durumu 17. Yüzyılın ortalarına kadar devam etti. 1618 ile 1648 yılları arasında yaşanan ve 30 yıl savaşları olarak anılan dönemin bitişi ile sanat ortamı yeniden canlandı.

Rönesans’ın etkisi yalnızca sanat alanlarıyla sınırlı kalmadı. Okur yazarlığın artması, kilisenin halk üzerindeki etkisinin azalması ile eğitim alanında da gelişmeler yaşanmaya başladı.

Eğitime eskiye oranla çok daha fazla önem veriliyordu ve başta bilim alanında olmak üzere hızla gelişmeler yaşanıyordu. Bu gelişmeler sayesinde ekonomi de canlanırken Avrupa ülkeleri hızla kalkınmaya başladı.

Almanya’da eğitim ve insanların kendilerini geliştirmesi sonucu sınıf farklılıkları ortadan kalkmaya başladı ve hümanizm akımı yayılıyordu.

Edebiyat, mimari, resim gibi birçok sanat alanında hümanizm işlenmeye başladı. Mimari alanlarda da hümanizm etkisine Almanya’da sıkça rastlanmaktadır. Dönemin önde gelen isimlerinden mimar Johann Balthasar Neumann, Dientzenhofer ailesi ve Asam kardeşler, J.B. Fischer von Erlach ve Johann Lukas von Hildebrandt İtalyan etkilerinin yanı sıra Avusturya mimarisi hakkında araştırmalar yaptılar ve Avusturya mimarisinin özelliklerini Alman mimarisine taşımış oldular.

Rönesans Dünyada Dengeleri Değiştiriyor​

Neumann’ın Bamberg’te inşa ettiği Vierzehnheiligen kilisesi geç Barok-rokoko tarzının en önemli örneklerindendir. Bu gözde mimarların yeni tarzlarını yansıtan en önemli ortak özellikleri ışığın kullanılış biçimi, kullanılan parlak renkler, zemin ve yapıdaki farklılıklardır.

Sanatın da gelişmesi ile mimaride bolca heykel ve süslemeler kullanılmıştır. Rönesans dönemi sonunda kilisenin baskıcı ve dar görüşlerinden oluşan skolastik görüş yerini bilime dayalı görüşlere bıraktı ve reform hareketleri hızlandı.

İnsan hakları ön planda tutulmaya başlandı ve kilise baskısı sebebi ile haklarını savunamayan halk artık hakkını aramaya ve sesini çıkarmaya başladı. Almanya’da sanat ile din birbirinden ayrıldı, dini eserler dışında hümanizm ve idealizm etkileri taşıyan sanat eserleri yayılmaya başladı. Din adamlarının halk üzerindeki etkisinin azalması ile kiliseler fakirleşmeye başladı ve yetkilerinin çoğunu kaybetti.

Rönesans dönemine kadar Avrupa’dan çok daha ileride olan İslam ülkeleri, başta Avrupa ülkelerinde ve Almanya’da yaşanan gelişmelerin hızına uyum sağlayamadılar ve çağın gerisinde kalmaya başladılar.

Kısaca Rönesans, Avrupa ülkeleri için karanlığın sonlanması ve aydınlanmanın başlangıcıdır. Almanya da dahil olmak üzere birçok ülkenin gelişmesinde ve ekonomik olarak kalkınmasında büyük rol oynayan Rönesans etkileri reform ile devam etmiştir.