Çok Eşli Kadınlar : Poliandri (Sapıklığın Günümüzdeki Modern Adı)

Fotoğraftaki genç kadının adı Rajo, 21 yaşında, bir çocuk annesi. Etrafındaki 19-28 yaşlarındaki erkekler ise kocaları, aynı zamanda kayınbiraderleri. Ya da başka bir deyişle çocuğunun babaları. Karışık geldi değil mi? Oysa yaşadığı bölgeye göre Rajo’nun sıradan bir hayatı var.

AÇIKLAMA:

Poligami kavramı bir erkeğin birden fazla kadınla evlenmesini tanımlıyorken bir kadının birden fazla evlilik yapmasına poliandri deniliyor. Poligami dünyanın pek çok yerinde görülen bir durumken poliandri; Çok Eşli Kadınlar; Hindistan, Nepal, Bhutan ve Tibet’in bazı gölgelerinde sıklıkla yaşanıyor.

1949 devriminden önce çok eşlilik Çin’in genelinde yaygınlık gösterirken Mao ve yoldaşlarının çıkardığı ilk yasalardan biri çok eşliliği yasaklamak olmuş. Buna rağmen özellikle Tibet bölgesinde çok eşlilik – her iki cins açısından da – halen yaşayan bir gelenek.

Birkaç yüzyıl önce görülen poliandrilerle bugünküler arasında zamanla belirli farklar oluşmuş. Bugünkü pratiklerde kadının evlendiği erkeklerin muhakkak kardeş olmaları gerekirken eski dönemlerde kadın isterse dışarıdan da eş getirebiliyor.

Poliandrinin günümüzde en sık görülen biçiminde ailedeki erkek kardeşlerden biriyle evlenen kadının kocanın küçük erkek kardeşleriyle de evlenmiş sayılması. Böylece Roja’nın beş eşi ve beş kayın biraderi olmasının sebebi ortaya çıkıyor. Çocukların durumu ise biraz daha karışık.

Bazı poliandri tiplerinde çocuklar kimden olursa olsun yalnızca en yaşlı kocaya baba, diğerlerine amca denirken en büyüğe 1. Baba, ikinci büyüğe 2. Baba demek, çocukları doğum sırasına göre kocalara pay etmek ya da tamamına birden baba demek gibi alternatifler mevcut.

Poliandrinin başlıca nedenlerinin bölgede tarihsel olarak kadın nüfusunun erkek nüfusundan az olması ve kardeşlerin aynı kadınla evlenerek ailenin malvarlığının bölünmesinin önüne geçmek, ayrıca bir evdeki iş gücünü artırarak refahı artırmak olduğu kabul ediliyor.

Yapılan araştırmalara göre bugün kadınların çok eşli olduğu ülkeler; Rajasthan, Ladakh, Zanskar, Jaunsar-Bawar, Toda (Hindistan), Tibet (Çin), kuzey Nepal ve Bhutan’daki hanelerin yaklaşık % 10’unda poliandri halen varlığını sürdürüyor.



Bölgeye özgü bu durum Friedrich Engels’in de dikkatini çekmiş ve Ailenin, Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni’nde poliandriyi “özel bir tür evlilik” olarak ele almıştır.