Ekoköy Nedir?

Ekoköyler, dayanışmaya dayalı sade yaşama biçimi ile sosyal çevreyi birleştirmeyi hedefleyen bir anlayış üzerine inşa edilmiştir. Bu bakımdan ekoköy oluşturmak için; permakültür, ekolojik mimari, yeşil üretim, alternatif enerji ve toplum oluşturma uygulamaları gibi birçok yöntemden faydalanılır. Bununla birlikte ekoköyler tamamıyla kendi kendine yeten, yerküre ve tüm canlılarla uyum halinde yaşayan kentli ya da kırsal toplum insanlarından meydana gelir ve temelde üç unsur üzerine kurulurlar:

• Ekoloji,
• Kültür ve ruhsallık,
• Sosyal toplum ekököylerin ana unsurlarıdır.

Günümüzde farklı yapıda ve çok sayıda ekoköyler bulunmaktadır. Bu ekoköylerin her biri de kendi gelişim seviyelerine ulaşarak öncülerinin ilhamlarını ve yaratıcılıklarını sergilemektedirler. Yaklaşık yirmi yıldır varlıklarını devam ettiren bazı ekoköylerde sürdürülebilir hayat gayet iyi bir şekilde deneyimlenirken pek çok yeni oluşumu da beraberinde getirmektedir. Geçmişteki pek çok ekoköy idealist ve marjinal yerleşimler olarak görülmekteydi. Şimdilerde ise ekoköy prensiplerinin uyarlandığı, beklentilerin ve yaşam tarzlarının akışına göre biçimlendirilmiş, farklı özgeçmişlere sahip, değişik yaşlardan ve meslek gruplarından insanların beraber yaşadığı, ortak paylaşımlı ya da özel mülkiyetli, kiralık ya da satılık evlerin ortak kullanım alanlarını ya da özel bahçelerini barındıran bir ekoköy ekolüyle karşı karşıyayız. Bu ekoköyler; insanların kişisel odaklanmalarındaki ve sosyal kompozisyondaki topluluğa katılım derecelerindeki yeniliklere izin vererek ekoköy kavramının gidişatını bizlere yansıtırlar.

Ekoköylerin Ekolojik Boyutu

Ekoköylerin ekolojik boyutu, temelde toprak, su, rüzgar, hayvanlar ve bitkiler gibi insanların yaşamış oldukları dünyayla bağlantıları üzerinde durur. Yani atık geri dönüşümü ve enerji korunumundan başlayıp, çevreye karşı duyarlı bir yaşama adanmaya, dünyanın restorasyonuna, köy tabanlı olan enerji sistemleri entegrasyonuna, sürdürülebilir tarıma, su şartlandırma bitkilerine ve ekolojik binalara uzanan bir vizyonu ifade eder. Ekoköylerin ekolojik boyutu ile yerine getirdiği görevleri ise şu şekilde sıralayabiliriz:

• Organik gıdalar yetiştirmek,
• Yerel mimari geleneklerin sürdürüldüğü yaşam alanları yaratmak,
• Yerel yeşil iş prensiplerini uygulamak,
• Yenilenebilir enerji sistemleri kullanmak,
• Biyolojik çeşitliliği koruyup teşvik etmek ve kırsal alanları korumak,
• Atık ve enerji yönetimi uygulayarak havanın, toprağın ve suyun temiz kalmasını sağlamak ekolojik boyutun başlıca görevleridir.

Ekoköylerin Kültürel ve Ruhsal Boyutu

Ruhani ve kültürel prensiplerin hepsi bir araya geldiğinde , pek çok ekoköyün günlük yaşamında dünyadaki geleneksel kültürleri tekrardan canlandırdığı görülür. Dünyamız ve onun üzerindeki bütün oluşumlar sayesinde adeta ahenk içinde yaşamış olduğumuz yaşam tarzına geri döndürülüşümüz yankılanır. Bu bakımdan ekoköyler, doğal dünyayla bir olma duygusunu bizlere aşılar. Yani bizleri, insan hayatının ve sonsuz evrenin birer parçası olduğumuzu hatırlamamıza vesile olur. Bazı ekoköyler açıkça ifade edilmiş bir ruhani yaklaşım tercih ederken bazıları da böyle bir yaklaşım benimsemezler. Ruhani bir yaklaşım benimseyen ekoköyler ise; dünya üzerindeki yaşam biçimlerine saygı göstermek, doğal döngüleri anlamak ve böylelikle insanlığın evren ve doğa ile bağlılığını anlatan yepyeni kültürel ifadeler yaratabilirler. Ekoköylerin kültürel ve ruhsal boyutunun işlevlerini bir de şu şekilde aktarabiliriz:

• Kutlamalar ve törenler yoluyla bütünleşmemizi ve bu doğal döngülerden haz almamızı sağlar.
• Yaratıcılığı ve sanatı vurgular.
• Farklı kültürlerin ifade edilmesini sağlar.
• Bireysel gelişime ve ruhsal pratikleri bir arada tutmaya yardımcı olur.

Ekoköylerin Sosyal Boyutu

Ekoköylerin sosyal boyutu; insanların beraber vakit geçirme arzusunu destekleyen bir mekan yaratılmasını ifade eder. Ekoköyler, her bireyin kendini yetkilendirilmiş hissedebileceği küçük bir ortamdır. İnsanlar, kendi hayatlarını ve şeffaf bir biçimde izleyebildiği toplumunu etkileyecek bütün kararlara katılabilirler. Batı dünyasında, politik planların ve endüstriyel meselelerin sağır eden gürültülerinde bireyin sesi genel olarak duyulamaz. Ancak ekoköylerde bu ses oldukça güçlü ve nettir. Bunun yanında ekoköyler çocuklar için de bahçecilik ve inşaat tarzı gibi günlük uğraşlara katılabilecekleri son derece sevgi dolu bir yaşam sağlar. Böylelikle çocuklar kendilerine farklı yetiler kazandıran tecrübeler öğrenirler. Toplumun sorumluluk sahibi olan bir üyesi gibi hareket etmek onların bütün içindeki konumlarını fark etmelerini sağlar. Genel anlamda ekoköyler, insanların özgürlükleri ve başkalarına karşı almış oldukları sorumlulukları arasında denge kurmalarını teşvik eder. Yani insanların özgür ve amaca uygun oluşumları yaratabilmeyi ve yaşadıkları toplumun gereksinimleriyle de buluşabilmeyi öğrenmelerine fırsat tanır. Ekoköylerde toplumun anlamını ifade eden tanımlardan ise şu şekilde bahsedebiliriz:

• Diğer insanların da farkında olup onlarla iyi bir ilişki kurmak,
• Ortak kaynakları paylaşarak karşılıklı yardımlaşmak,
• Koruyucu ve ruhsal sağlık uygulamalarına gereken önemi vermek,
• Doğru kararlar alıp çatışmalara çözüm getirmek,
• Topluluğun bütün üyelerine anlamlı işler sağlamak,
• Ömür boyu sürecek olan bir eğitimin gelişimine yardım etmek,
• Çocuklara, yetişkin insanlara ve marjinal gruplara son derece bütünleşik bir yaşam tarız sağlanmasına izin vermek,
• Kültürlerin ifade edilmesine katkıda bulunmak,
• Yeşil ekonomiyi uygulamak,
• Farklılıklara saygı göstererek bütünlüğü yüreklendirmek ekoköylerde toplumun anlamını ifade eden tanımlardır.