Gordion (ya da Gordiyon), tarihte Frigya'nın (Phrygia) başkenti. Sakarya nehri ile Porsuk Çayı'nın birleştiği noktanın tam yukarısında bulunan höyük. Eski Frigya Devleti'nin merkezi (bugünkü adı Yassıhöyük).
Sakarya Irmağı'nın Porsuk Çayı ile birleştiği yerin biraz yukarısındadır. Uzunluğu 500 m., genişliği 350 m. olan bir höyüktür. Gordion, doğu ile batı arasında çok eski bir askerî ve ticarî yolun üzerinde bulunduğundan tarihte önem taşımıştır. Genişliği 6 m. olan bu tarihî yolun bir kısmı Gordion'da ortaya çıkarılmıştır. "Kral yolu" olarak bilinen bu yol İ.Ö. 333'te sefer hazırlıklarını Gordion'da tamamlayan Büyük İskender tarafından da kullanılmıştır. Gordion adının Kral Gordias'tan geldiği sanılmaktadır. En parlak dönemini Frigya devrinde yaşayan Gordion o dönemde yüksek surlarla çevrilmiş bir kale - şehir görünümündeydi. Sonradan defalarca yakılıp yıkılan Gordion'da 1900 yılında Amerikan ve Alman araştırma grupları kazılar yapmışlar ve çeşitli mezarlar bulmuşlardır. Asıl büyük kazılar 1950 yılında başlamıştır, bulunan yapıtlar Ankara Arkeoloji Müzesi'ndedir.
Gordion'un kalıntıları Ankara'ya 94 km uzaklıkta, Polatlı'nın 29 km kuzeybatısındadır. Höyükte, Gordion adını zikreden kitabeye benzer hiçbir açık delil bulunamamıştır. Buna rağmen bu höyüğün eski Gordion olarak belirtilmesi doğru kabul edilmektedir. Bir rivayete göre ilk Frig Kralı Gordios, krallığa çıkışı sırasında sabanını, boyunduruğuna bir kördüğüm atarak bağlamıştır. Şehrin, Gordion adını, krala izafeten aldığı sanılmaktadır. Fakat o zamana ait Doğu belgelerinde bu kralın adından hiç bahsedilmemektedir.
Yapılan kazılar Gordion'daki yerleşmenin, Friglerin buraya gelişlerinden önce olduğunu göstermektedir. Frig devri höyüğünün altında eski bronz çağına ait daha küçük bir höyük bulunmaktadır. Eski bronz çağından Frig şehri tabakasına kadar birbiri üstüne gelen ve birbirlerini takib eden bu yerleşmelere ait on sekiz tabaka çıkarılmıştır. Bu tabakalarda Hitit devrinin bütün safhaları temsil edilmektedir.
Friglerin geliş tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Trakya'dan ve Balkan Yarımadasından buraya geldikleri farz edilir. Bu düşünce Friglerin çanak, çömlek stillerinin Makedonyalılarınkine benzemesinden ileri gelmektedir. Frigler M.Ö. 9. yüzyıl ortalarında veya daha önceki yıllarda, buraya gelip yerleşmişlerdi. Muhtemelen burası Orta ve Batı Anadolu'ya sınırları uzanan bir devletin başşehri olmuştur. Krallık, asurlulara yenilmesine rağmen istilaya uğramamış, fakat M.Ö. 7. yüzyılda Kimmerlerin istilasına uğramıştır. Kimmerler, Lidyalılarla savaşmak için buradan geçmişlerdi. Daha sonraki yıllarda Gordion dahil, bütün Anadolu Pers İmparatorluğuna dahil olmuştur. Bu devirde de Gordion, Kral Yolu üzerinde önemli bir yer, pazar şehri, konaklama yeri olarak önemini korumuştur. Şehir. M.Ö. 333'te Pers boyunduruğundan kurtulmuştur. Çeşitli mücadelelerin geçtiği bu bölgede M.Ö. 200 yıllarından sonraya ait olabilecek bir şey bulunamamıştır. Bundan sonra Gordion önemini kaybetmiş ve terk edilmiş gibi bir hale gelmiştir.
Gordion'un güneydoğusunda yer alan tarihi kapısı, sur içinde yer alan sarayları ve Frig kral ailesi üyeleri ile zenginler ve soylular için yapılmış 80 kadar yığma mezar tepeleri şehrin en önemli özelliklerini yansıtmaktadır.
Sakarya Irmağı'nın Porsuk Çayı ile birleştiği yerin biraz yukarısındadır. Uzunluğu 500 m., genişliği 350 m. olan bir höyüktür. Gordion, doğu ile batı arasında çok eski bir askerî ve ticarî yolun üzerinde bulunduğundan tarihte önem taşımıştır. Genişliği 6 m. olan bu tarihî yolun bir kısmı Gordion'da ortaya çıkarılmıştır. "Kral yolu" olarak bilinen bu yol İ.Ö. 333'te sefer hazırlıklarını Gordion'da tamamlayan Büyük İskender tarafından da kullanılmıştır. Gordion adının Kral Gordias'tan geldiği sanılmaktadır. En parlak dönemini Frigya devrinde yaşayan Gordion o dönemde yüksek surlarla çevrilmiş bir kale - şehir görünümündeydi. Sonradan defalarca yakılıp yıkılan Gordion'da 1900 yılında Amerikan ve Alman araştırma grupları kazılar yapmışlar ve çeşitli mezarlar bulmuşlardır. Asıl büyük kazılar 1950 yılında başlamıştır, bulunan yapıtlar Ankara Arkeoloji Müzesi'ndedir.
Gordion'un kalıntıları Ankara'ya 94 km uzaklıkta, Polatlı'nın 29 km kuzeybatısındadır. Höyükte, Gordion adını zikreden kitabeye benzer hiçbir açık delil bulunamamıştır. Buna rağmen bu höyüğün eski Gordion olarak belirtilmesi doğru kabul edilmektedir. Bir rivayete göre ilk Frig Kralı Gordios, krallığa çıkışı sırasında sabanını, boyunduruğuna bir kördüğüm atarak bağlamıştır. Şehrin, Gordion adını, krala izafeten aldığı sanılmaktadır. Fakat o zamana ait Doğu belgelerinde bu kralın adından hiç bahsedilmemektedir.
Yapılan kazılar Gordion'daki yerleşmenin, Friglerin buraya gelişlerinden önce olduğunu göstermektedir. Frig devri höyüğünün altında eski bronz çağına ait daha küçük bir höyük bulunmaktadır. Eski bronz çağından Frig şehri tabakasına kadar birbiri üstüne gelen ve birbirlerini takib eden bu yerleşmelere ait on sekiz tabaka çıkarılmıştır. Bu tabakalarda Hitit devrinin bütün safhaları temsil edilmektedir.
Friglerin geliş tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Trakya'dan ve Balkan Yarımadasından buraya geldikleri farz edilir. Bu düşünce Friglerin çanak, çömlek stillerinin Makedonyalılarınkine benzemesinden ileri gelmektedir. Frigler M.Ö. 9. yüzyıl ortalarında veya daha önceki yıllarda, buraya gelip yerleşmişlerdi. Muhtemelen burası Orta ve Batı Anadolu'ya sınırları uzanan bir devletin başşehri olmuştur. Krallık, asurlulara yenilmesine rağmen istilaya uğramamış, fakat M.Ö. 7. yüzyılda Kimmerlerin istilasına uğramıştır. Kimmerler, Lidyalılarla savaşmak için buradan geçmişlerdi. Daha sonraki yıllarda Gordion dahil, bütün Anadolu Pers İmparatorluğuna dahil olmuştur. Bu devirde de Gordion, Kral Yolu üzerinde önemli bir yer, pazar şehri, konaklama yeri olarak önemini korumuştur. Şehir. M.Ö. 333'te Pers boyunduruğundan kurtulmuştur. Çeşitli mücadelelerin geçtiği bu bölgede M.Ö. 200 yıllarından sonraya ait olabilecek bir şey bulunamamıştır. Bundan sonra Gordion önemini kaybetmiş ve terk edilmiş gibi bir hale gelmiştir.
Gordion'un güneydoğusunda yer alan tarihi kapısı, sur içinde yer alan sarayları ve Frig kral ailesi üyeleri ile zenginler ve soylular için yapılmış 80 kadar yığma mezar tepeleri şehrin en önemli özelliklerini yansıtmaktadır.