OBERON
MFC Üyesi
- Üyelik Tarihi
- 20 Kas 2016
- Konular
- 2,670
- Mesajlar
- 2,919
- MFC Puanı
- 1,410
Hukuka Aykırı Fiil
Hukuk düzeninin, kişilerin mal varlığını veya şahıs varlığını korumaya yönelmiş yazılı, yazılı olmayan kurallarına aykırı eylemler haksız fiillerdir. Her hak, amacı içinde kullanılmalıdır. Hakkın kötüye kullanılması suretiyle zarar verme halinde de haksız fiil söz konusudur. Örneğin mülkiyet hakkına, telif hakkına, şahsiyet hakkına saldırı teşkil eden fiiller hukuka aykırı fiillerdir.
Zarar: Tazminat yükümlülüğünün doğabilmesi için, hukuka aykırı bir fiille bir zarara sebebiyet verilmiş olması gerekmektedir.
- Maddi zarar: Mal varlığındaki azalmayı ifade eder. Mal varlığındaki azalma mal sahibinin rızası dışı meydana gelmiş olmalıdır. Örneğin bir saldırı sonucu yaralanan kişinin tedavisi için yaptığı masraflar, işe gidememesi, para kazanamaması maddi zarardır.
- Manevi zarar: Bir kişinin haksız eylem yüzünden çektiği üzüntü, hakarete uğrayan bir kimsenin şeref ve haysiyetinin incinmesi, saygınlığının sarsılması biçiminde görülür. Bunlar para ile ölçülemeyen kayıplardır. Manevi zararın telafisi için bir miktar para tazminat olarak ödenir. Başka telafi yolları da vardır. Örneğin gazete ilanı ile toplum önünde temize çıkmak.
Kusur: Haksız bir fiil ile başkasına zarar veren kimse ancak kusurluysa bu zararı tazmin ile yükümlüdür. Hukuka aykırı sonucu önlemek için gerekli iradeyi göstermeyen kişi kusurludur. Kusur kast ve ihmal olarak ikiye ayrılır.
- Kast: Kişinin yaptığı fiili ve bunun zarar verici sonuçlarını bilerek ve isteyerek hareket etmesidir. Örneğin kan gütmede fail, mağduru öldürmek istemekte ve silahını bu sonucun gerçekleşmesi için ona yöneltmekte olduğundan kasten haksız bir fiil işlemiş olur. Temyiz gücünden yoksun insanlar hiçbir zaman kusurlu sayılmazlar.
- İhmal: Normal insanların davranmayacağı şekilde hareket ederek zarara sebep olmak, ihmal şeklinde kusurdur. Burada fail, hukuka aykırı sonucu istememiş ancak gerekli özeni göstermemiş, gerçekleşmemesi için gerekli tedbirleri almamış ve zarara sebep olmuştur. İhmal bazen hafif ihmal bazen de ağır ihmal şeklinde görülür. Örneğin bir kimse aşağıya bakmadan pencereden cam kırıklarını sokağa atarak yoldan geçen çocuğa zarar verse ağır kusurludur.
Hukuk düzeninin, kişilerin mal varlığını veya şahıs varlığını korumaya yönelmiş yazılı, yazılı olmayan kurallarına aykırı eylemler haksız fiillerdir. Her hak, amacı içinde kullanılmalıdır. Hakkın kötüye kullanılması suretiyle zarar verme halinde de haksız fiil söz konusudur. Örneğin mülkiyet hakkına, telif hakkına, şahsiyet hakkına saldırı teşkil eden fiiller hukuka aykırı fiillerdir.
Zarar: Tazminat yükümlülüğünün doğabilmesi için, hukuka aykırı bir fiille bir zarara sebebiyet verilmiş olması gerekmektedir.
- Maddi zarar: Mal varlığındaki azalmayı ifade eder. Mal varlığındaki azalma mal sahibinin rızası dışı meydana gelmiş olmalıdır. Örneğin bir saldırı sonucu yaralanan kişinin tedavisi için yaptığı masraflar, işe gidememesi, para kazanamaması maddi zarardır.
- Manevi zarar: Bir kişinin haksız eylem yüzünden çektiği üzüntü, hakarete uğrayan bir kimsenin şeref ve haysiyetinin incinmesi, saygınlığının sarsılması biçiminde görülür. Bunlar para ile ölçülemeyen kayıplardır. Manevi zararın telafisi için bir miktar para tazminat olarak ödenir. Başka telafi yolları da vardır. Örneğin gazete ilanı ile toplum önünde temize çıkmak.
Kusur: Haksız bir fiil ile başkasına zarar veren kimse ancak kusurluysa bu zararı tazmin ile yükümlüdür. Hukuka aykırı sonucu önlemek için gerekli iradeyi göstermeyen kişi kusurludur. Kusur kast ve ihmal olarak ikiye ayrılır.
- Kast: Kişinin yaptığı fiili ve bunun zarar verici sonuçlarını bilerek ve isteyerek hareket etmesidir. Örneğin kan gütmede fail, mağduru öldürmek istemekte ve silahını bu sonucun gerçekleşmesi için ona yöneltmekte olduğundan kasten haksız bir fiil işlemiş olur. Temyiz gücünden yoksun insanlar hiçbir zaman kusurlu sayılmazlar.
- İhmal: Normal insanların davranmayacağı şekilde hareket ederek zarara sebep olmak, ihmal şeklinde kusurdur. Burada fail, hukuka aykırı sonucu istememiş ancak gerekli özeni göstermemiş, gerçekleşmemesi için gerekli tedbirleri almamış ve zarara sebep olmuştur. İhmal bazen hafif ihmal bazen de ağır ihmal şeklinde görülür. Örneğin bir kimse aşağıya bakmadan pencereden cam kırıklarını sokağa atarak yoldan geçen çocuğa zarar verse ağır kusurludur.