Büyük velîlerden. Adı Şâh bin Şücâ, künyesi Ebül-Fevâristir. Kirman pâdişâhının oğlu olup zamânının büyüğü, hakîkat yolunun önderi idi. Firâseti keskindi. İşi evliyâyı bulup, onunla sohbet etmekti. Ebû Türâb Nahşebî, Ebû Hafs, Ebû Ubeyd Busrî ve Yahyâ bin Muâz gibi âlimlerle sohbet etmiştir. Ebû Osman Hîrî talebesi iken, Şâh Şücânın izniyle Ebû Hafsın talebesi olmuştur. Şâh Şücâ 889 (H.276) da vefât etti.
Tövbesinin sebebi şöyle anlatılır: Şâh Şücâ dünyâya geldiği vakit, göğsünün üzerinde yeşil bir hatla Allah celle celâlühü yazılıydı. Gençlik zamanında gezip tozmayı, eğlenmeyi kendine iş edinmişti. Saz çalıp, şarkı söylerdi. Bir gece, bir mahallede, saz çalıp şarkı söylüyordu. Bir kadın evinden çıkıp, onu seyretmeye gitmişti. Kocası uyanıp karısını evde göremeyince, dışarı çıkıp karısını Şâh Şücâyı seyrederken görünce, Şâh Şücâya; Ey zâlim! Tövbe etmenin zamanı gelmedi mi? diye sordu. Şâh Şücâ bunun etkisinde kalarak; Geldi, geldi... deyip elbisesini yırttı ve sazı kırdı. Eve gelip gusül abdesti alarak, kırk gün dışarı çıkmadı ve bir şey yemedi. Bunun için babası; Bize kırk yılda vermediklerini ona kırk günde verdiler. demişti.
Şâh Şücâ kırk yıl uyumadı. Uyumaması için gözüne tuz sürerdi. Gözleri bu yüzden devamlı kızarık olurdu. Bir gece uyuduğunda, rüyâsında anlatılması güç, çok güzel şeyler gördü. Bundan sonra onu nerde görseler, yanında bir yastığa dayanır uyurdu. Belki öyle bir rüyâ görürüm diye uyuyorum. derdi. Uyumağa âşık olmuştu. Böyle rüyânın bir ânını, bütün âlemin uyanıklığına değişmem. buyururdu.
Şâh Şücâ ile Yahyâ bin Muâz arasında iyi bir dostluk vardı. Aynı bölgede bulundukları halde, Şâh Şücâ, Yahyâ bin Muâzın meclisinde bulunmazdı. "Niçin Yahyâ bin Muâzın sohbetlerine katılmıyorsun? dediklerinde, Doğrusu budur. derdi. Isrâr etmeleri üzerine, bir gün gidip bir köşede oturdu. Yahyâ bin Muâz konuşamadı ve; Burada, konuşmaya benden lâyık birisi vardır. dedi. Şâh Şücâ, Benim buraya gelmem uygun olmaz demedim mi? dedi.
Ebû Hafs, Şâh Şücâya bir mektup yazarak: Nefsime, amelime ve kusuruma bakıp ümitsizliğe düştüm. dedi. Şâh Şücâ ona cevap yazarak şöyle dedi: Mektubunu kendi gönlüme ayna yaptım. Eğer hâlis bir şekilde nefsimden ümit kesecek olursam, saf bir şekilde Allahü teâlâya ümid bağlamış olurum. Şâyet Allahü teâlâya saf bir şekilde ümit bağlarsam, Allahü teâlâdan saf bir şekilde korkmuş olurum. O zaman kendi nefsimden ümit keserim. Nefsimden ümit kesince, Allahü teâlâyı zikredebilirim. Ben Allahü teâlâyı zikredince, Allahü teâlâ beni affeder. Allahü teâlâ beni affedince halktan kurtulur, Allah dostları ile berâber olurum.
Şâh Şücâ Kirmânî buyurdu ki: Evliyâyı sevmekten daha kıymetli ibâdet olamaz. Evliyâyı sevmek, Allahü teâlâyı sevmeğe yol açar. Allahü teâlâyı seveni Allahü teâlâ da sever.
Âbidlerin yaptığı nâfile ibâdetler arasında, evliyâya olan muhabbet gibisi yoktur.
Güzel ahlâk, başkalarına eziyet etmemek ve güçlüklere katlanmaktır.
Gözünü harama bakmaktan, nefsini isteklerinden koruyup, kalbini devamlı murâkabe, bedenini sünnete uygun amellerle mâmur edenin, firâsetinde hiç hatâ olmaz.
Sabrın alâmeti üçtür: Samîmî bir rızâ, şikâyeti terk, kaderin tecellîsini gönül hoşluğuyla kabûllenme.
Tövbe etmiş olmak için dünyâyı, murâda ermek için de nefsinin arzu ve isteklerini terk et.
Takvânın alâmeti verâ; verânın alâmeti, helâl olduğu şüpheli olan şeylerden geri durmaktır.
Yalan söylemekten, gıybet etmekten ve hıyânette bulunmaktan uzak durunuz.
"Rabbini tanıyan O'ndan başka her şeyi unutur. O'nu tanımayan O'ndan başka her şeye tutulur."
Şâh Şücâ Kirmânînin Mirât-ül-Hukemâ isimli bir kitabı ile tasavvufa dâir birçok küçük risâlesi vardır.
1) Hilyet-ül-Evliyâ; c.10, s.237
2) Tabakât-üs-Sûfiyye; s.192
3) Tabakât-ül-Kübrâ; c.1, s.105
4) Nefehât-ül-Üns; s.137
5) Keşf-ül-Mahcûb; s.286
6) Kıyâmet ve Âhiret; (5. Baskı) s.333
7) Tezkiret-ül-Evliyâ; s.202
8) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; c.3, s.306
Tövbesinin sebebi şöyle anlatılır: Şâh Şücâ dünyâya geldiği vakit, göğsünün üzerinde yeşil bir hatla Allah celle celâlühü yazılıydı. Gençlik zamanında gezip tozmayı, eğlenmeyi kendine iş edinmişti. Saz çalıp, şarkı söylerdi. Bir gece, bir mahallede, saz çalıp şarkı söylüyordu. Bir kadın evinden çıkıp, onu seyretmeye gitmişti. Kocası uyanıp karısını evde göremeyince, dışarı çıkıp karısını Şâh Şücâyı seyrederken görünce, Şâh Şücâya; Ey zâlim! Tövbe etmenin zamanı gelmedi mi? diye sordu. Şâh Şücâ bunun etkisinde kalarak; Geldi, geldi... deyip elbisesini yırttı ve sazı kırdı. Eve gelip gusül abdesti alarak, kırk gün dışarı çıkmadı ve bir şey yemedi. Bunun için babası; Bize kırk yılda vermediklerini ona kırk günde verdiler. demişti.
Şâh Şücâ kırk yıl uyumadı. Uyumaması için gözüne tuz sürerdi. Gözleri bu yüzden devamlı kızarık olurdu. Bir gece uyuduğunda, rüyâsında anlatılması güç, çok güzel şeyler gördü. Bundan sonra onu nerde görseler, yanında bir yastığa dayanır uyurdu. Belki öyle bir rüyâ görürüm diye uyuyorum. derdi. Uyumağa âşık olmuştu. Böyle rüyânın bir ânını, bütün âlemin uyanıklığına değişmem. buyururdu.
Şâh Şücâ ile Yahyâ bin Muâz arasında iyi bir dostluk vardı. Aynı bölgede bulundukları halde, Şâh Şücâ, Yahyâ bin Muâzın meclisinde bulunmazdı. "Niçin Yahyâ bin Muâzın sohbetlerine katılmıyorsun? dediklerinde, Doğrusu budur. derdi. Isrâr etmeleri üzerine, bir gün gidip bir köşede oturdu. Yahyâ bin Muâz konuşamadı ve; Burada, konuşmaya benden lâyık birisi vardır. dedi. Şâh Şücâ, Benim buraya gelmem uygun olmaz demedim mi? dedi.
Ebû Hafs, Şâh Şücâya bir mektup yazarak: Nefsime, amelime ve kusuruma bakıp ümitsizliğe düştüm. dedi. Şâh Şücâ ona cevap yazarak şöyle dedi: Mektubunu kendi gönlüme ayna yaptım. Eğer hâlis bir şekilde nefsimden ümit kesecek olursam, saf bir şekilde Allahü teâlâya ümid bağlamış olurum. Şâyet Allahü teâlâya saf bir şekilde ümit bağlarsam, Allahü teâlâdan saf bir şekilde korkmuş olurum. O zaman kendi nefsimden ümit keserim. Nefsimden ümit kesince, Allahü teâlâyı zikredebilirim. Ben Allahü teâlâyı zikredince, Allahü teâlâ beni affeder. Allahü teâlâ beni affedince halktan kurtulur, Allah dostları ile berâber olurum.
Şâh Şücâ Kirmânî buyurdu ki: Evliyâyı sevmekten daha kıymetli ibâdet olamaz. Evliyâyı sevmek, Allahü teâlâyı sevmeğe yol açar. Allahü teâlâyı seveni Allahü teâlâ da sever.
Âbidlerin yaptığı nâfile ibâdetler arasında, evliyâya olan muhabbet gibisi yoktur.
Güzel ahlâk, başkalarına eziyet etmemek ve güçlüklere katlanmaktır.
Gözünü harama bakmaktan, nefsini isteklerinden koruyup, kalbini devamlı murâkabe, bedenini sünnete uygun amellerle mâmur edenin, firâsetinde hiç hatâ olmaz.
Sabrın alâmeti üçtür: Samîmî bir rızâ, şikâyeti terk, kaderin tecellîsini gönül hoşluğuyla kabûllenme.
Tövbe etmiş olmak için dünyâyı, murâda ermek için de nefsinin arzu ve isteklerini terk et.
Takvânın alâmeti verâ; verânın alâmeti, helâl olduğu şüpheli olan şeylerden geri durmaktır.
Yalan söylemekten, gıybet etmekten ve hıyânette bulunmaktan uzak durunuz.
"Rabbini tanıyan O'ndan başka her şeyi unutur. O'nu tanımayan O'ndan başka her şeye tutulur."
Şâh Şücâ Kirmânînin Mirât-ül-Hukemâ isimli bir kitabı ile tasavvufa dâir birçok küçük risâlesi vardır.
1) Hilyet-ül-Evliyâ; c.10, s.237
2) Tabakât-üs-Sûfiyye; s.192
3) Tabakât-ül-Kübrâ; c.1, s.105
4) Nefehât-ül-Üns; s.137
5) Keşf-ül-Mahcûb; s.286
6) Kıyâmet ve Âhiret; (5. Baskı) s.333
7) Tezkiret-ül-Evliyâ; s.202
8) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; c.3, s.306