Şevketi Bostan

Şevketi bostan Girit mutfağına özgü, Ege'de çok sevilen ve tüketilen otlardandır. Ege, Akdeniz ve Marmara bölgelerindeki tarla kenarlarında, bahçelerde ve kırlarda yabani olarak yetişir. Denize yakın tepelerde ve dağlarda da görülür. Yeşil güdük dikenleri, uzun beyaz kökleri olan şevketi bostan aslında bir kök bitkisidir. Kasım ayında çıkar ve bahar gelince sezonu biter. Şevketi bostan semt pazarlarında çoğu zaman leğenlerde kökleri ayıklanmış olarak dikenli yaprakları ile birlikte satılır. Güney ve Orta Ege'de genellikle kök kısımları, diğer bölgelerde ise dalları ve yaprakları daha çok kullanılır.

Latince adı Cnicus benedictus olan şevketi bostanın akkız, kenger, sakızotu, sarıcakız, akdiken, kenker dikeni, süt dikeni, bostan otu, mübarek dikeni, şevket otu, çengel otu, kanatma gibi farklı yöresel adları vardır.

Şevketi Bostan Nasıl Temizlenir?
Şevketi bostan semt pazarlarında çoğu zaman leğenlerde ve kökleri ayıklanmış olarak satılır. Eğer siz ayıklayacaksanız dikenlerinin batmaması için eldiven kullanın. Dallardaki yeşil dikenli kısımları elinizle sıyırın. Kök kısmındaki odunsu dış kabukları ise kazıyarak veya ince bir şekilde soyarak temizleyin. Soyduğunuz beyaz kökleri ince uzun şeritler halinde doğrayın eğer kararmış kısımlar varsa kesip atın. Daha sonra parmak uzunluğunda dilimleyin. Dallarını da aynı şekilde birkaç parçaya bölün. Pişirmeden önce iyice yıkayın.

Şevketi Bostan Nasıl Kullanılır?
Taze sürgünleri pişirilerek yenir, kökünden sakız elde edilir. Kavrulup dövülen meyvelerinden ise kahve yapılır.

Şevketi Bostan Nasıl Pişirilir?
Kuzu etli yemeği ile zeytinyağlı yemeği yapılır, ayrıca haşlanıp salatası da yapılır. Haşlama suyu çok faydalı olduğu için çorbalarda kullanılabilir veya içilebilir. Salatasını yapmak için şevketi bostan biraz su ile yumuşayana kadar yaklaşık 25 dakika haşlanır. Haşlama suyunun rengi koyulaşınca tuz ve biraz şeker atılır. Sonra süzülür ve ılıyınca zeytinyağlı, limonlu, sarımsaklı sos ile karıştırılır.

Şevketi Bostanın Yararları Nelerdir?

Şevketi bostan tıbbi özellikleri de olan, asırlardır tedavi amaçlı kullanılmış bir bitkidir. Kök ve toprak üstü kısımları idrar söktürücü ve taş düşürücü amaçlarla kullanılmaktadır. Türkiye’de ruhsatlı ilaç yapımında kullanılmış birkaç bitkiden birisidir. Köklerinden “Lityazol Cemil” ismi ile ruhsat alan böbrek taşı, pelvis renalis taşı, üreter ve mesane taşı düşürmede oldukça etkili bir ilaç üretilmiş, ancak daha sonra hammadde sıkıntısı sebebiyle üretimi durdurulmuştur.

Ayrıca sindirim ve safra salgılarını artırır. Bağırsaklardaki aşırı gazı söktürücü özelliği vardır. Sindirimi kolaylaştırır. Doku ve damar büzücü özelliği ile kanamaları durdurur, hemoroit ve ishali iyileştirmekte etkilidir. Yaraları temizlemekte ve iyileştirmekte kullanılır.