Yemişen,Yemişken
KIRMIZI YEMİŞEN, YEMİŞKEN
CRATAEGUS MONOKYNA JACQ
(Rosaceae-fam.)
Bulunduğu Yerler: Memleketin her tarafında alçak dağ kuşaklarında yetişir.
Yapısı: 5 m. kadar çalı veya küçük ağaçtır. Yaprakların üst yüzü parlak ve daha koyu yeşil, alt yüzü açık yeşil renkte, lifli, 3-7 dişli, ucu sivridir. Körpe dalar çıplak veya gözenekli tüyldür. Çiçekler beyaz, taç 5 yapraklı, çok sayıda erkek organları ve 5 yapraklı çanak ile kalkanvari çiçek demetinde toplu halde bulunurlar. Meyve etli, kırmızı 1 veya 2 çiçeklidir. Bal verici bir bitkidir.
Kullanılan Kısımlar: Çiçek ve meyveler kullanılır. Çiçekler tam açtıkları zamanda henüz tam açılmadan evvel nisan mayıs aylarında gonca yaprakları ile veya yapraksız toplanır. Gölgede veya 40 dereceye kadar ısılı fırınlarda kurutulur. Kuru çiçekler beyaz ve krem renginde, karakteristik kokulu ve tatlımsı tattadır. Kabul edilen rutubet % 12 dir. Balya halinde paketlenir.
Meyveler olgunlaştıktan sonra eylül ayında toplanır, çok olgunlar alınmaz Gölgede veya 40 dereceye kadar ısılı fırınlarda kurutulur.Kuru çicekler beyaz vr krem rengide,karakteristik kokulu ve tatlımsı tattadır. Kabul edilen rutubet %12 dir. Balya halinde paketlenir.
Meyveler olgunlaştıktan sonra (Eylül ayında) toplanır,çok olgunları alınmaz.
Gölgede veya 40 dr ye kadar ısılı fırınlarda kurutulur. Kuru meyveler şarabi kırmızı, karakteristik kokulu ve tatlımsı tatadır. Rutubet payı %12 dir. Çuvallarda paketlenir. Gölgede ve kuru havadar binalarda muhafaza edilir.
Kimyevi Terkibi: Meyveler ursaol, olein, klorojen ve kafena asidi, hiperozid, sepi maddeler, sorbit, kolin, asetilkolin, yağlı maddeler, B-anasitosterin, Yemişen asidi, şekerler, kırmızı boyama, provitamin A, vitamin C, emulsin, lipaza, saponinler vs. ihtiva eder. Yapraklarda meyve asidleri kversitin, ramnozit-viteksin, viteksin ve başkaları, çiçeklerde kafeno ve klorejen asidi, hperozid, kversetin, asetinkolin, kolin, trimetilamin, oksikantin izobutilamin, eterik yağ, acı maddeler vs. bulunmuştur.
Hangi Hastalıklarda Kullanılır: Bitki kan damarlarını (özellikle kalp ve beyin) genişletir. Kalp faaliyetlerini düzenler, sinirleri yatıştırıcı ve idrar söktürücü te sirdedir. Kalp damar hastalıkları, yüksek tansiyon, kalp zaafiyatı, asabi kalp, ateroskleroz, kalp atışları, uykusuzluk vesairede kullanılır
Halk tababetince ayırıcı sistem hastalıklarına,prostat büyümesine,nefes darlığı vs de kullanılması tavsiye olunur.
Kullanılışı: Çiceklerden 2 çorba kaşığı 400 gr. su ile haşlanır,2 saat bekletilir,günde 3 defa yemeklerden evvel birer çay bardağı alınır.Meyvelerden aynı miktarda suya 1 çorba kaşığı ilavesiyle 10 dakika kaynatılı ve aynı şekilde alınır.
Halk tababetimizde aynı hastalıklara karşı kara yemişen (Crataegus pentagina W.K.) de kullanılır. Ancak bu cins oldukça seyrek bulunur, kara yemişene pelin ve şakayık kökleri de karıştırılarak kara sarılık hastalığına karşı verilir.
KIRMIZI YEMİŞEN, YEMİŞKEN
CRATAEGUS MONOKYNA JACQ
(Rosaceae-fam.)
Bulunduğu Yerler: Memleketin her tarafında alçak dağ kuşaklarında yetişir.
Yapısı: 5 m. kadar çalı veya küçük ağaçtır. Yaprakların üst yüzü parlak ve daha koyu yeşil, alt yüzü açık yeşil renkte, lifli, 3-7 dişli, ucu sivridir. Körpe dalar çıplak veya gözenekli tüyldür. Çiçekler beyaz, taç 5 yapraklı, çok sayıda erkek organları ve 5 yapraklı çanak ile kalkanvari çiçek demetinde toplu halde bulunurlar. Meyve etli, kırmızı 1 veya 2 çiçeklidir. Bal verici bir bitkidir.
Kullanılan Kısımlar: Çiçek ve meyveler kullanılır. Çiçekler tam açtıkları zamanda henüz tam açılmadan evvel nisan mayıs aylarında gonca yaprakları ile veya yapraksız toplanır. Gölgede veya 40 dereceye kadar ısılı fırınlarda kurutulur. Kuru çiçekler beyaz ve krem renginde, karakteristik kokulu ve tatlımsı tattadır. Kabul edilen rutubet % 12 dir. Balya halinde paketlenir.
Meyveler olgunlaştıktan sonra eylül ayında toplanır, çok olgunlar alınmaz Gölgede veya 40 dereceye kadar ısılı fırınlarda kurutulur.Kuru çicekler beyaz vr krem rengide,karakteristik kokulu ve tatlımsı tattadır. Kabul edilen rutubet %12 dir. Balya halinde paketlenir.
Meyveler olgunlaştıktan sonra (Eylül ayında) toplanır,çok olgunları alınmaz.
Gölgede veya 40 dr ye kadar ısılı fırınlarda kurutulur. Kuru meyveler şarabi kırmızı, karakteristik kokulu ve tatlımsı tatadır. Rutubet payı %12 dir. Çuvallarda paketlenir. Gölgede ve kuru havadar binalarda muhafaza edilir.
Kimyevi Terkibi: Meyveler ursaol, olein, klorojen ve kafena asidi, hiperozid, sepi maddeler, sorbit, kolin, asetilkolin, yağlı maddeler, B-anasitosterin, Yemişen asidi, şekerler, kırmızı boyama, provitamin A, vitamin C, emulsin, lipaza, saponinler vs. ihtiva eder. Yapraklarda meyve asidleri kversitin, ramnozit-viteksin, viteksin ve başkaları, çiçeklerde kafeno ve klorejen asidi, hperozid, kversetin, asetinkolin, kolin, trimetilamin, oksikantin izobutilamin, eterik yağ, acı maddeler vs. bulunmuştur.
Hangi Hastalıklarda Kullanılır: Bitki kan damarlarını (özellikle kalp ve beyin) genişletir. Kalp faaliyetlerini düzenler, sinirleri yatıştırıcı ve idrar söktürücü te sirdedir. Kalp damar hastalıkları, yüksek tansiyon, kalp zaafiyatı, asabi kalp, ateroskleroz, kalp atışları, uykusuzluk vesairede kullanılır
Halk tababetince ayırıcı sistem hastalıklarına,prostat büyümesine,nefes darlığı vs de kullanılması tavsiye olunur.
Kullanılışı: Çiceklerden 2 çorba kaşığı 400 gr. su ile haşlanır,2 saat bekletilir,günde 3 defa yemeklerden evvel birer çay bardağı alınır.Meyvelerden aynı miktarda suya 1 çorba kaşığı ilavesiyle 10 dakika kaynatılı ve aynı şekilde alınır.
Halk tababetimizde aynı hastalıklara karşı kara yemişen (Crataegus pentagina W.K.) de kullanılır. Ancak bu cins oldukça seyrek bulunur, kara yemişene pelin ve şakayık kökleri de karıştırılarak kara sarılık hastalığına karşı verilir.