- Konum
- İzmir
-
- Üyelik Tarihi
- 29 Eyl 2015
-
- Mesajlar
- 1,638
-
- MFC Puanı
- 94
Arnavutluk
Arnavutluk , Güneydoğu Avrupa"da bir ülkedir . Balkan yarımadasının batı bölgesinde uzanan Arnavutluk , kuzeybatıdan Karadağ , kuzeydoğudan Sırbistan ve doğudan Makedonya , güneyden Yunanistan , batıdan Adriyatik Denizi"yle çevrilidir
Coğrafyası
Önemli şehirleri [değiştir]Tiran , İşkodra , Elbasan , Dıraç , Körçe , Avlonya . + Tiran , İşkodra , Elbasan , Durres , Korçe , Vlore . Lushnje
Nüfusu
3 . 425 . 000 ( 1993 tahmini ) . Nüfusun % 36"sı şehirlerde yaşamaktadır . Ortalama ömür 72 yıldır . Çocuk ölümlerinin oranı binde 28"dir . Nüfusun % 33"ünü 14 yaşın altındakiler oluşturmaktadır .
Nüfus artış hızı
% 1 . 7
Etnik yapı
% 97 . 3 Arnavut , % 1 . 5 Roman , % 1 . 3 Yunan , % 0 . 14 Makedon , kalanı diğer etnik unsurlardır . Arnavutluk öbür Balkan ülkelerin aksine dünyanın en homojen ülkelerindendir . Arnavutların İliyalıların soyundan geldikleri sanılmaktadır . Makedonya ve Kosova başta olmak üzere eski Yugoslavya cumhuriyetlerine ve dünyanın birçok ülkesine yayılmışlardır .
Din
1913"ta Osmanlı Devleti"nden ayrılıp , bağımsız oluşundan bu yana geçen 94 yılda , Arnavutluk"ta dini kimlik kategorizasyonu yapılmamaktadır . 1944 - 1991 arasındaki 46 yıllık komünist Enver Hoxha ( Hoca ) rejimi döneminde Arnavutluk dünyanın ilk ve tek ateist devleti ilan edildi . Toplumun büyük kesimi iki nesil boyunca Müslümanlık - Hıristiyanlık vb . gibi konuların tamamen dışında yaşadı . Arnavutlar arasında din farkı gözetenler ağır cezalara çarptırıldılar . 1991"de Doğu Avrupa"daki komünist rejimlerin yıkılmasından sonra Arnavutlukta Hıristiyanlığın Katolik mezhebine ilgi artarak büyümektedir . Arnavutluk Katolik Kilisesi merkezi İşkodra şehrinde olup , İtalya , Avusturya ve Almanya ile çok yakın temas halindedir . İran ve Suudi Arabistan ise Arnavutlukta İslam"ın yeniden canlanması için maddi yardımlar yapmaktadır .
Dil
Resmi dil Arnavutçadır . Etnik unsurların dilleri de konuşulur . Türkçe konuşabilenlere de rastlanılır .
Coğrafi durumu
Bir güneydoğu Avrupa ülkesi olan ve Balkan yarımadasının batı bölgesinde uzanan Arnavutluk , kuzeyden Karadağ , doğudan Sırbistan ve Makedonya , güneydoğudan Yunanistan , batıdan Adriya Denizi"yle çevrilidir . Adriya Denizi"ne bakan kıyısının uzunluğu 316 km"dir . Genelde dağlık olan topraklarının üçte ikisi dağlar ve tepelerden oluşur . Kalan kısmı ise ovalık ve alçak tepelerdir . Ülkenin batısında Adriya Denizi"ne paralel olarak Dinar Alpleri , kuzeyinde de Arnavutluk Alpleri uzanır . En yüksek yerleri Korab tepesi ( 2751 m . ) ve Yezertsa Zirvesi ( 2694 m . ) "dir . Çok sayıda akarsuyu vardır . En uzun ırmakları Drina , Vyosa , Şkumbi , Semani , Mati ve Erzen"dir . İşkodra , Ohri ve Prespa göllerinin bir kısmı Arnavutluk"a aittir . Sınırları içinde bazı küçük gölleri vardır ve bunların bazıları buzul gölleridir . Topraklarının % 36"sı ormanlık , % 17"si tarım alanı , % 14"ü otlaktır . Akdeniz iklimi kuşağında bulunan Arnavutluk"ta yazlar kuru sıcak ve güneşli , kışlar bol yağmurlu ve yumuşak geçer . Dağlık kısımlarda iklim bölgeden bölgeye değişir . Buralarda kışlar daha soğuktur . Kıyıdan biraz içerde yeralan başkent Tiran"da yıllık sıcaklık ortalaması 15 . 6 derece , yıllık yağış ortalaması da 1588 mm . "dir .
Yönetim
Yönetim şekli Arnavutluk çok partili demokratik sistemle ve 29 Nisan 1991"de yürürlüğe konan anayasayla yönetilmektedir . Devletin en üst yöneticisi devlet başkanı , hükümetin başkanı başbakandır . Üyeleri serbest genel seçimlerle belirlenen 140 üyeli bir parlamentosu vardır . Arnavutluk , BM"e ve Uluslarası Para Fonu"na üyedir .
Siyasi partiler
Arnavutluk"taki siyasi partilerin başta gelenleri şunlardır:
Demokrat Parti: Liberal anlayışa sahiptir . En son genel seçimlerde parlamentoda 92 üyelik kazanan bu parti iktidarı elinde bulundurmaktadır .
Sosyal Demokrat Parti: Solcudur . En son genel seçimlerde parlamentoda 7 üyelik kazandı .
Sosyalist Parti: Komünist Emek Partisi"nin devamıdır . En son genel seçimlerde parlamentoda 38 üyelik kazandı .
Cumhuriyetçi Parti: Demokrat Parti"ye yakındır .
Dış problemleri
En önemli dış problemi Kosova meselesidir . Bugün Sırbistan sınırları içinde bulunan ve Sırbistan yönetimi tarafından özerkliği kaldırılarak Sırbistan"a bağlanmış olan Kosova halkının % 80"den fazlası Arnavut asıllıdır . Arnavutluk yönetimi Kosova meselesine sahip çıkmakta ve buranın bağımsızlığı için mücadele eden Kosova Arnavutlarını desteklemektedir . Makedonya"da yaşayan Arnavutlara baskı uygulanması da bu iki ülke ilişkilerini olumsuz yönde etkilemektedir .
10 . 06 . 2007"de A . B . D . Başkanı George W . Bush Arnavutluğu ziyaret etti . Arnavutluk Başbakanı S . Berişa"nın "tarihi ziyaret" olarak adlandırdığı ziyaret sonrası , G . W . Bush yaptığı basın açıklamasında "Rusya ve Sırbistan"kabul etmeseler dahi Kosova bağımsız olacaktır" diyerek bütün Arnavutları çok sevindiren bir söz vermiş oldu . Görüşmeler çok sıcak bir atmosfer içinde geçti . Sırp Başbakanı Koştunitsa ise aynı gün Rusya"da Putin ile görüştü .
Arnavutluk-Yunanistan ilişkileri de iyi değildir ve Yunanistan etnik azınlık ve göç gibi konularda Arnavutluk yönetimine baskı yapmaktadır .
Ekonomi
Arnavutluk ekonomisi daha çok maden üretimine ve sanayiye dayanır . Bir miktar petrol ve doğal gaz çıkarmaktadır . 1992"de toplam 6 milyon varil petrol , 136 milyon m3 doğal gaz üretmiştir . 1993"deki petrol rezervi 185 milyon varil , doğal gaz rezervi 11 milyar m3 olarak tahmin ediliyordu . Ayrıca krom , linyit , nikel , bakır , demir , kükürt , çinko , kurşun ve boksit üretmektedir .
Tarım ve hayvancılığın da ekonomide önemli yeri vardır . Bu sektörlerden elde edilen gelirin gayri safi yurtiçi hasıladaki payı % 36"dır ve çalışan nüfusun % 55"i bu alanlarda iş görmektedir . Orta kesimdeki kıyı ovalarda daha çok buğday , mısır , tütün ve patates , iç kesimlerde daha çok şeker pancarı , güney kıyılarda en çok zeytin ve turunçgiller üretilir . Ülke genelinde bunlardan başka meyve ve sebzeler de üretilmektedir . 1992"de 600 bin ton tahıl , 60 bin ton yer bitkileri , 15 bin ton baklagiller , 130 bin ton meyve , 250 bin ton sebze üretilmiştir . Aynı yıl ülkede 500 bin baş sığır , 1 milyon baş koyun , 170 bin baş domuz bulunuyordu . 1991"de % 55"i denizden , % 45"i iç sulardan olmak üzere 12 bin ton balık avlanmıştır . Aynı yıl 2 . 6 milyon ton da tomruk üretilmiştir .
Dış ticaret
İhraç ettiği ürünlerinin başında petrol , maden cevherleri ( bunlar tüm ihracatının % 47"sini oluşturur ) ve çeşitli tarım ürünleri gelir . İthal ettiği malların başında da makinalar , ulaşım araçları ve yedek parçaları , gıda maddeleri , kimyasal maddeler ve dayanıklı tüketim maddeleri gelir . 1991"deki dış ticaret açığı 179 milyon dolar olmuştur .
Sanayi
En çok metalurji , demir-çelik , kimya , tekstil , ayakkabı , deri , kereste , mobilya , gıda , meşrubat , sigara , ilaç ve inşaat malzemeleri sanayileri gelişmiştir ve gelişme yolundadır . Yerel kaynaklardan ve imalat sanayiinden elde edilen gelirlerin gayri safi yurtiçi hasıladaki payı % 42"dir . Çalışan nüfusun yaklaşık % 19 . 5"i sanayi sektöründe iş görmektedir . Buna maden ocaklarında çalışanlar da dahildir .
Enerji
1991"de 2 milyar 800 milyon kw/saat elektrik üretilmiş , 3 milyar 155 milyon kw/saat tüketilmiş , aradaki fark ithalatla karşılanmıştır . Elektrik enerjisinin % 9"u termik santrallerden , % 91"i hidroelektrik santrallerinden elde edilmektedir . Kişi başına yıllık elektrik tüketimi ortalama 960 kw/saattir .
Ulaşım
Ülkenin tarifeli sefer yapılan tek havaalanı başkent Tiran"daki uluslararası trafiğe açık havaalanıdır . Arnavutluk , 100 grostonun üstünde yük taşıyabilen 25 gemiye , 720 km . demiryoluna , 8 . 000 km . "si asfaltlanmış olmak üzere 21 . 000 km . karayoluna sahiptir . Bu ülkede ortalama 68 kişiye bir motorlu ulaşım aracı düşmektedir .
Eğitim
Eğitim ücretsizdir . 1800 ilkokul , 50 genel ortaöğretim kurumu , 470 mesleki ortaöğretim kurumu , 8 yükseköğretim kurumu vardır . Üniversite çağındaki gençlerden üniversiteye kayıt yaptıranların oranı % 80 , okuma yazma bilenlerin oranı ise % 87"dir .
Sağlık
Arnavutluk"ta 900 hastane , toplam olarak 5860 doktor ve diş doktoru , 40 bin ebe ve bayan sağlık görevlisi mevcuttur . Ortalama 585 kişiye bir doktor düşmektedir . ( Buna diş doktorları da dahildir . )
Arnavutluk , Güneydoğu Avrupa"da bir ülkedir . Balkan yarımadasının batı bölgesinde uzanan Arnavutluk , kuzeybatıdan Karadağ , kuzeydoğudan Sırbistan ve doğudan Makedonya , güneyden Yunanistan , batıdan Adriyatik Denizi"yle çevrilidir
Coğrafyası
Önemli şehirleri [değiştir]Tiran , İşkodra , Elbasan , Dıraç , Körçe , Avlonya . + Tiran , İşkodra , Elbasan , Durres , Korçe , Vlore . Lushnje
Nüfusu
3 . 425 . 000 ( 1993 tahmini ) . Nüfusun % 36"sı şehirlerde yaşamaktadır . Ortalama ömür 72 yıldır . Çocuk ölümlerinin oranı binde 28"dir . Nüfusun % 33"ünü 14 yaşın altındakiler oluşturmaktadır .
Nüfus artış hızı
% 1 . 7
Etnik yapı
% 97 . 3 Arnavut , % 1 . 5 Roman , % 1 . 3 Yunan , % 0 . 14 Makedon , kalanı diğer etnik unsurlardır . Arnavutluk öbür Balkan ülkelerin aksine dünyanın en homojen ülkelerindendir . Arnavutların İliyalıların soyundan geldikleri sanılmaktadır . Makedonya ve Kosova başta olmak üzere eski Yugoslavya cumhuriyetlerine ve dünyanın birçok ülkesine yayılmışlardır .
Din
1913"ta Osmanlı Devleti"nden ayrılıp , bağımsız oluşundan bu yana geçen 94 yılda , Arnavutluk"ta dini kimlik kategorizasyonu yapılmamaktadır . 1944 - 1991 arasındaki 46 yıllık komünist Enver Hoxha ( Hoca ) rejimi döneminde Arnavutluk dünyanın ilk ve tek ateist devleti ilan edildi . Toplumun büyük kesimi iki nesil boyunca Müslümanlık - Hıristiyanlık vb . gibi konuların tamamen dışında yaşadı . Arnavutlar arasında din farkı gözetenler ağır cezalara çarptırıldılar . 1991"de Doğu Avrupa"daki komünist rejimlerin yıkılmasından sonra Arnavutlukta Hıristiyanlığın Katolik mezhebine ilgi artarak büyümektedir . Arnavutluk Katolik Kilisesi merkezi İşkodra şehrinde olup , İtalya , Avusturya ve Almanya ile çok yakın temas halindedir . İran ve Suudi Arabistan ise Arnavutlukta İslam"ın yeniden canlanması için maddi yardımlar yapmaktadır .
Dil
Resmi dil Arnavutçadır . Etnik unsurların dilleri de konuşulur . Türkçe konuşabilenlere de rastlanılır .
Coğrafi durumu
Bir güneydoğu Avrupa ülkesi olan ve Balkan yarımadasının batı bölgesinde uzanan Arnavutluk , kuzeyden Karadağ , doğudan Sırbistan ve Makedonya , güneydoğudan Yunanistan , batıdan Adriya Denizi"yle çevrilidir . Adriya Denizi"ne bakan kıyısının uzunluğu 316 km"dir . Genelde dağlık olan topraklarının üçte ikisi dağlar ve tepelerden oluşur . Kalan kısmı ise ovalık ve alçak tepelerdir . Ülkenin batısında Adriya Denizi"ne paralel olarak Dinar Alpleri , kuzeyinde de Arnavutluk Alpleri uzanır . En yüksek yerleri Korab tepesi ( 2751 m . ) ve Yezertsa Zirvesi ( 2694 m . ) "dir . Çok sayıda akarsuyu vardır . En uzun ırmakları Drina , Vyosa , Şkumbi , Semani , Mati ve Erzen"dir . İşkodra , Ohri ve Prespa göllerinin bir kısmı Arnavutluk"a aittir . Sınırları içinde bazı küçük gölleri vardır ve bunların bazıları buzul gölleridir . Topraklarının % 36"sı ormanlık , % 17"si tarım alanı , % 14"ü otlaktır . Akdeniz iklimi kuşağında bulunan Arnavutluk"ta yazlar kuru sıcak ve güneşli , kışlar bol yağmurlu ve yumuşak geçer . Dağlık kısımlarda iklim bölgeden bölgeye değişir . Buralarda kışlar daha soğuktur . Kıyıdan biraz içerde yeralan başkent Tiran"da yıllık sıcaklık ortalaması 15 . 6 derece , yıllık yağış ortalaması da 1588 mm . "dir .
Yönetim
Yönetim şekli Arnavutluk çok partili demokratik sistemle ve 29 Nisan 1991"de yürürlüğe konan anayasayla yönetilmektedir . Devletin en üst yöneticisi devlet başkanı , hükümetin başkanı başbakandır . Üyeleri serbest genel seçimlerle belirlenen 140 üyeli bir parlamentosu vardır . Arnavutluk , BM"e ve Uluslarası Para Fonu"na üyedir .
Siyasi partiler
Arnavutluk"taki siyasi partilerin başta gelenleri şunlardır:
Demokrat Parti: Liberal anlayışa sahiptir . En son genel seçimlerde parlamentoda 92 üyelik kazanan bu parti iktidarı elinde bulundurmaktadır .
Sosyal Demokrat Parti: Solcudur . En son genel seçimlerde parlamentoda 7 üyelik kazandı .
Sosyalist Parti: Komünist Emek Partisi"nin devamıdır . En son genel seçimlerde parlamentoda 38 üyelik kazandı .
Cumhuriyetçi Parti: Demokrat Parti"ye yakındır .
Dış problemleri
En önemli dış problemi Kosova meselesidir . Bugün Sırbistan sınırları içinde bulunan ve Sırbistan yönetimi tarafından özerkliği kaldırılarak Sırbistan"a bağlanmış olan Kosova halkının % 80"den fazlası Arnavut asıllıdır . Arnavutluk yönetimi Kosova meselesine sahip çıkmakta ve buranın bağımsızlığı için mücadele eden Kosova Arnavutlarını desteklemektedir . Makedonya"da yaşayan Arnavutlara baskı uygulanması da bu iki ülke ilişkilerini olumsuz yönde etkilemektedir .
10 . 06 . 2007"de A . B . D . Başkanı George W . Bush Arnavutluğu ziyaret etti . Arnavutluk Başbakanı S . Berişa"nın "tarihi ziyaret" olarak adlandırdığı ziyaret sonrası , G . W . Bush yaptığı basın açıklamasında "Rusya ve Sırbistan"kabul etmeseler dahi Kosova bağımsız olacaktır" diyerek bütün Arnavutları çok sevindiren bir söz vermiş oldu . Görüşmeler çok sıcak bir atmosfer içinde geçti . Sırp Başbakanı Koştunitsa ise aynı gün Rusya"da Putin ile görüştü .
Arnavutluk-Yunanistan ilişkileri de iyi değildir ve Yunanistan etnik azınlık ve göç gibi konularda Arnavutluk yönetimine baskı yapmaktadır .
Ekonomi
Arnavutluk ekonomisi daha çok maden üretimine ve sanayiye dayanır . Bir miktar petrol ve doğal gaz çıkarmaktadır . 1992"de toplam 6 milyon varil petrol , 136 milyon m3 doğal gaz üretmiştir . 1993"deki petrol rezervi 185 milyon varil , doğal gaz rezervi 11 milyar m3 olarak tahmin ediliyordu . Ayrıca krom , linyit , nikel , bakır , demir , kükürt , çinko , kurşun ve boksit üretmektedir .
Tarım ve hayvancılığın da ekonomide önemli yeri vardır . Bu sektörlerden elde edilen gelirin gayri safi yurtiçi hasıladaki payı % 36"dır ve çalışan nüfusun % 55"i bu alanlarda iş görmektedir . Orta kesimdeki kıyı ovalarda daha çok buğday , mısır , tütün ve patates , iç kesimlerde daha çok şeker pancarı , güney kıyılarda en çok zeytin ve turunçgiller üretilir . Ülke genelinde bunlardan başka meyve ve sebzeler de üretilmektedir . 1992"de 600 bin ton tahıl , 60 bin ton yer bitkileri , 15 bin ton baklagiller , 130 bin ton meyve , 250 bin ton sebze üretilmiştir . Aynı yıl ülkede 500 bin baş sığır , 1 milyon baş koyun , 170 bin baş domuz bulunuyordu . 1991"de % 55"i denizden , % 45"i iç sulardan olmak üzere 12 bin ton balık avlanmıştır . Aynı yıl 2 . 6 milyon ton da tomruk üretilmiştir .
Dış ticaret
İhraç ettiği ürünlerinin başında petrol , maden cevherleri ( bunlar tüm ihracatının % 47"sini oluşturur ) ve çeşitli tarım ürünleri gelir . İthal ettiği malların başında da makinalar , ulaşım araçları ve yedek parçaları , gıda maddeleri , kimyasal maddeler ve dayanıklı tüketim maddeleri gelir . 1991"deki dış ticaret açığı 179 milyon dolar olmuştur .
Sanayi
En çok metalurji , demir-çelik , kimya , tekstil , ayakkabı , deri , kereste , mobilya , gıda , meşrubat , sigara , ilaç ve inşaat malzemeleri sanayileri gelişmiştir ve gelişme yolundadır . Yerel kaynaklardan ve imalat sanayiinden elde edilen gelirlerin gayri safi yurtiçi hasıladaki payı % 42"dir . Çalışan nüfusun yaklaşık % 19 . 5"i sanayi sektöründe iş görmektedir . Buna maden ocaklarında çalışanlar da dahildir .
Enerji
1991"de 2 milyar 800 milyon kw/saat elektrik üretilmiş , 3 milyar 155 milyon kw/saat tüketilmiş , aradaki fark ithalatla karşılanmıştır . Elektrik enerjisinin % 9"u termik santrallerden , % 91"i hidroelektrik santrallerinden elde edilmektedir . Kişi başına yıllık elektrik tüketimi ortalama 960 kw/saattir .
Ulaşım
Ülkenin tarifeli sefer yapılan tek havaalanı başkent Tiran"daki uluslararası trafiğe açık havaalanıdır . Arnavutluk , 100 grostonun üstünde yük taşıyabilen 25 gemiye , 720 km . demiryoluna , 8 . 000 km . "si asfaltlanmış olmak üzere 21 . 000 km . karayoluna sahiptir . Bu ülkede ortalama 68 kişiye bir motorlu ulaşım aracı düşmektedir .
Eğitim
Eğitim ücretsizdir . 1800 ilkokul , 50 genel ortaöğretim kurumu , 470 mesleki ortaöğretim kurumu , 8 yükseköğretim kurumu vardır . Üniversite çağındaki gençlerden üniversiteye kayıt yaptıranların oranı % 80 , okuma yazma bilenlerin oranı ise % 87"dir .
Sağlık
Arnavutluk"ta 900 hastane , toplam olarak 5860 doktor ve diş doktoru , 40 bin ebe ve bayan sağlık görevlisi mevcuttur . Ortalama 585 kişiye bir doktor düşmektedir . ( Buna diş doktorları da dahildir . )