Bezeklik Bin Buda Mağaralarındaki Uygur Tasvirleri



Bezeklik Bin Buda Mağaralarındaki Uygur Tasvirleri

Bezeklik Bin Buda Mağarası’nın kayıp duvar resimleri

Yaklaşık yüz yıl önce Albert van Le Coq tarafından Orta Asyaya düzenlenen Alman keşif seferi sonucunda Turfan yakınlarındaki Bezeklik Bin Buda Mağaraları yerel göçebe halkın yaşadığı alanda neredeyse kuma gömülü bir halde bulundu.

Bezeklik Bin Buda Mağaralarının uzaktan bir görünümü

Alman keşif ekibi tarafından hazırlanan Bezeklik Mağara krokisi

Albert Grünwedel tarafından çizilmiş Bezeklik kat planı

Her ne kadar Bezeklik, Uygur dilinde “tablo ve süs eşyalarının bulunduğu yer veya güzel dekore edilmiş bir yer” anlamına gelse de mağaraların böylesine korkunç derecede harap olmasının ardındaki nedeni hiç kimse tahmin bile edemez. Ancak Alman arkeologların mağaralar içinde birikmiş derin kum katmanlarını temizlemeye başlamalarıyla birlikte en güzel renklerle boyalı olağanüstü onlarca duvar resmi gözler önüne serilmeye başladı.

Oturan Budalar

Ejderha, Gölet Sahnesi

Oysa ziyaretçiler mağaraların duvarlarını süsleyen zarif duvar resimlerini artık bulamayacaklar. Yaklaşık yüz yıl önce çöl kumları altından gün yüzüne çıkarılan duvar resimlerine ne olduğunu merak edeceklerdir.

Bezeklik Bin Buda Mağaralarındaki bazı duvar resimlerinin ortadan kaybolmasının nedeni bölgeye araştırma amaçlı gelen Almanya, İngiltere ve Japonya gibi çeşitli uluslar arası keşif ekiplerinin bölgeye gitmesi ve ortaya koydukları çalışma yöntemleridir. Mağaralardaki bir çok duvar resmi, el yazması ve Budist heykeller araştırma amaçlı gelen ekipler tarafından emeklerinin meyveleri olarak kendi ülkelerine götürülmüştür. Özellikle Alman keşif ekibi parçalara ayırdığı çok sayıda duvar resmini ülkelerine götürmüştür.

Vaiśravaṇa

Değerli çiçek motifi

Reenkarnasyon sahneleri

Bezeklik Bin Buda Mağaralarındaki Uygur Tasvirleri

Tarihi İpek Yolu Kuzey Rotası üzerinde önemli bir kavşak olan Bezeklik Bin Buda Mağaraları mevki Turfan üzerinde yer almaktadır.

Bezeklik Bin Buda Mağaraları, inşasında Uygurların eli olan muhtelif Budist eserlerden en geniş olanıdır.

Mağara resimlerinde ve diğer eserlerde, komşu kazılardaki diğer Budist sembollerde olduğu gibi, Uygur kraliyetinin ve soylularının ihsanlarda bulunan, hayır sahibi kişiler olarak tasvir edildiğini görürüz. Bu sanat eserleri Uygurların içinde bulundukları zamana nasıl baktıkları hakkında bizlere bilgi vermektedir.

Resim 10

(Resim 10) “Erkek bağışçılar”(9. – 12. Yy.), İki sıra halinde dizilmiş rengarenk giymiş erkek bağışçılar ateş kırmızısı bir zemin üzerine resmedilmiş. Baş kısımlarında Uygurca yazılar bulunan her bir bağışçı iki eliyle bir çiçek tutmaktadır. Üst sıradaki sekiz bağışçının başlıkları ile sol alt sıradaki dört bağışçının başlıklarının ve sağ alt sıradaki dört bağışçının başlıklarının farklı olduklarını görebilirsiniz.

Resim 11

(Resim 11) “Kadın bağışçılar” (9. – 12. Yy.), Bu eserdeyse küçük ahşap çubuklarla saçları şekillendirilmiş, Uygur kadını tasvir edilmiştir. Erkek bağışçılarda olduğu gibi karın boşluklarında birleştirdikleri ellerinde çiçek tutmaktadırlar.

Resim 12

(Resim 12) “Bir bağışçı” (9. yüzyıl), Bu eserde göserilen erkek bağışçı birden fazla satırla tasvir edilmiştir. Elinde çiçek tutan bu erkek büyük ihtimalle ya kraliyet üyesi ya da bir asildir.

Resim 13

Resim 13-1