Bilinci psikolojik bir realite olarak gören Wundt, insanlarda iki aşamalı bilinç olduğundan söz eder. Bunlar, "bilinç odağı" (bilincin en parlak noktası) ile "bilinç alanı" ndan (açık olmayan bazı duyum ve duygular) oluşurlar (Bruno, l982: 56).​

James, bireysel yaşamın özü niteliğindeki insan bilincinin bir süreç niteliğinde olmadığını savunur ve onu düşünce ve subjektif yaşamın sürüklendiği bir kaynak olarak niteler. Ona göre, bilincin temel özelliği, kişiyi kendi varlığının farkındalığına sahip kılmasıdır (Zijderveld,l985: 39).​

Psikolog G.T. Ladd ise bilinci öz itibariyle, “uyanık olduğumuz zaman ne isek o, yani farkında olma hali” (Shaffer, l991: 26) olarak tanımlamaktadır. Bu çerçevede, bilinç, bir tür uyanıklık durumu, olan bitenlere tanık olma, onları algılama, duyumsama, müdahalede bulunma şuurudur.​

Psikolojide ve psikiyatride bilinç olgusuna ilişkin tekil bir bakış mevcut değildir. Aksine, farklı yaklaşımlar bu konuda değişik perspektiflere sahiptirler. Bilinç kavr***** psikolojik yaklaşımlar içerisinde merkezi yer veren ise yalnızca psikoanalitik ekoldür denebilir.​

S.Freud'un psikoanalitik kuramında, zihinsel süreçler derinlikli bir yapılanma gösterirler. Bilincin belirli zihinsel katmanları vardır. Zihinsel süreçlerin en derininde bilinçdışı yer alır. "bilinçdışında yerleşmiş olan istek, dürtü, anı ve yaşantılar sözle ifade edilemezler, kısmen sanat ürünlerinde kendilerini açığa vurabilirler. Zihnin biliçdışı katmanında tam bir kaos hakimdir, hiçbir mantık ve kural geçerli değildir. (...) Bilinçdışının bilince en yakın olan bölümünde yerleşmiş anı ve yaşantılar ise bilinçli çabayla veya bazı zamanlar kendiliklerinden farkedilebilir hale gelirler. Bu zihin katmanına bilinçaltı adı verilir ve bilinçdışından kısmen farkedilebilir olmasıyla ayrılır. Bilinçaltı kavramı, gündelik dilde yanlış olarak çok sıklıkla bilinçdışı yerine kullanılmaktadır. Bilinç ise bütünüyle farkına varılan süreçlerin yer aldığı zihnin en üst fakat en küçük katmanıdır, aysbergin görünen kısmıdır. Psikoanalize göre psikolojik bilinçlilik için uyanıklık ve farkında olma yeterli değildir. Zihinsel süreçlerin gerçeğe uygun, neden-sonuç ve yer, zaman bağlantılarını da gözeten mantıklı işlemler olmaları gereklidir" (Göka, l990:206-207).​