Troya (Hititçe: Vilusa, Yunanca: Τροία, Troia veya Ίλιον, İlion, Latince: Troia veya Ilium) Homeros tarafından yazıldığı sanılan iki manzum destandan biri olan İlyada'da bahsi geçen Troya savaşının geçtiği antik kent. Antik İda Dağı'nın (Kaz Dağı) eteklerinde, Çanakkale il sınırları içinde yer alır.
Günümüzde Türkiye sınırları içinde yer alan Troya kentinin adı Fransızcanın etkisiyle bu dildeki Troie kelimesinin okunuşundan Türkçeye Truva olarak da geçti ve yaygınlaştı. Anadolu'daki bir kentin isminin Fransızca'dan alınması arkeologlar ve resmi kurumlarca eleştirilmekte, "Troya" adı yaygınlaştırılmaya çalışılmaktadır.
Bugünkü Hisarlık (39°58′K, 26°13′D) mevkinde 1870'lerde Alman arkeolog Heinrich Schliemann tarafından keşfedilen antik şehrin kalıntılarında ondan daha sonra yapılan kazılar sonucunda, aynı yerde yedi kez -farklı dönemlerde- kent kurulduğu ve farklı dönemlere ait 33 katman olduğu saptanmıştır. Schliemann Troya'da bulduğu hazineyi önce Yunanistan'a kaçırmıştır. II. Dünya Savaşı'ndan önce Almanya'da olduğu bilinmekte olan hazine daha sonra kayıplara karışmış ve yakın zamana dek hazine hakkında bilgi alınamamıştır. Fakat kısa zaman önce Ruslar bu hazinenin kendilerinde olduğunu açıklamışlardır.
Troyalılar, Sardis kökenli Herakleid hanedanının yerine geçmiş ve Anadolu'yu 505 yıl boyunca Lidya krallığı Candaules (MÖ 735-718)dönemine dek yönetmişlerdir. İonlar, Kimmerler, Frigyalılar, Miletliler onlardan sonra Anadolu'da yayılmış, ardından MÖ 546 yılında Pers istilası gelmiştir.
Troya'lı kahramanlar
Dardanus (Troya'nın kurucusu ve Çanakkale Boğazı'nın isim babası), Laomedon, Ganymede, Priamos, Paris, Hector, Teucer, Aesacus, Oenone, Tithonus, Antigone, Memnon, Corythus, Aineias, Brutus, Elymus.
Arkeolojik Troya
Troya I 3000-2600 (Batı Anadolu EB 1)
Troya II 2600-2250 (Batı Anadolu EB 2)
Troya III 2250-2100 (Batı Anadolu EB 3)
Troya IV 2100-1950 (Batı Anadolu EB 3)
Troya V (Batı Anadolu EB 3)
Troya VI: MÖ 17. yüzyıl MÖ 15. yüzyıl
Troya VIh: Geç Bronz Çağı MÖ 14. yüzyıl
Troya VIIa: ca. MÖ 1300 MÖ 1190 Homerik Troya dönemi
Troya VIIb1: MÖ 12. yüzyıl
Troya VIIb2: MÖ 11. yüzyıl
Troya VIIb3: yaklaşık MÖ 950
Troya VIII: MÖ 700
Troya IX: Helenistik Ilium, MS 1. yüzyıl