- Üyelik Tarihi
- 24 Eki 2023
- Konular
- 242
- Mesajlar
- 288
- MFC Puanı
- 1,150
Sayısız şiire, romana ve filme konu olmuş, bilim insanlarının formüllerle açıklamaya çalıştığı o gizemli şey. Evet, aşktan bahsediyorum. Belki de insan olmanın en güzel yönlerinden biri aşık olabilme yetimizdir.
Aşk felsefeden psikolojiye birçok farklı disiplinin ilgilendiği kavramlardan biridir. Örneğin, ünlü İspanyol filozof Ortega y Gasset (1964) aşkı “geçici bir delilik hali” olarak tanımlarken, psikolog Hatfield’e (1998) göre aşık olmak “sevgiliyle birleşmek için yoğun bir arzudur”. Aşk hakkında sayısız kuram vardır. Bunlardan biri olan John Alan Lee’nin aşk kuramında 6 aşk biçimi görmekteyiz. Bunlar tutkulu aşk (Eros), arkadaşça aşk (Storge), oyun gibi aşk (Ludus), sahiplenici aşk (Mania), mantıklı aşk (Pragma) ve özgeci aşktır (Agape) (Lee, 1973). Aşk komplike bir duygu olup tek bir kuramla açıklanması mümkün değildir.
Bir insana neden aşık oluruz? Onu gözümüzde, dünyadaki milyarlarca insandan farklı kılan şey nedir? Sesinin tonu mu, yüzü mü, gözlerindeki parıltı mı, yoksa kokusu mu? Üniversitemdeki psikoloji profesörlerimizden biri, kokunun insan hayatındaki önemini anlattığı bir derste, bir dahaki sefere romantik bir buluşmaya gittiğinizde burnunuzu kapamanız, sizi aşık olmamanız gereken bir kişiye aşık olmaktan kurtaracaktır diyerek sınıfımızda gülüşmelere yol açmıştı. Koku ve aşk arasındaki ilişkiyi araştıran sayısız araştırma mevcut. Ama aşk gerçekten de formüle dökülebilir mi? Ya da şöyle soralım, aşkı formüllerle açıklamak onun gizemli doğasına gölge mi düşürür? Fischer’e göre insanlar dopamin, oksitosin, vazopressin, testosteron ve adrenalin gibi hormonların karmaşık kimyası nedeniyle aşık olmaktadır (Atak ve Taştan, 2012). Elbette ki aşkın bilimsel yönüyle ilgili araştırmalar çok kıymetli ama aşk hiçbir tanıma, formüle sığmayacak kadar karmaşık bir haldir.
Lee’nin kuramında da belirttiği gibi aşkın farklı biçimleri vardır. Psikolojide wellness kavramına çok önem veren bir psikolog olarak ben aşkın en kıymetli halinin onun hayatı güzelleştirmeye yaradığı biçimi olduğunu düşünüyorum. Modern zamanların filozoflarından Michael Boylan’a göre aşk bir eylemdir ve bu kavram bizi insan olarak değişmeye ve büyümeye yönlendirir. Aşk, “As Good As It Gets” filminde Jack Nicholson’ın canlandırdığı karakterin söylediği gibi, kendimizin daha iyi versiyonu olmamıza yarayan bir araç olmalıdır.
Bir başka insana duyulan aşk güzel olmasına güzel bir duygu, ama kulağa her ne kadar klişe gelse de bence biz önce hayatın kendisine aşık olmalıyız. Yaşama ve mucizevi mavi gezegenimize karşı tutku duymalıyız. Bir insana aşık olmak, hayatın kendisine duyduğumuz aşkla birleşince yaşam daha manalı bir hal alır.
Moderatör tarafında düzenlendi:
