LeGoLaS
Onursal Üye
- Üyelik Tarihi
- 1 Ağu 2008
- Konular
- 4,885
- Mesajlar
- 16,461
- MFC Puanı
- 15,790
Aztek ve Maya dilleri
Doç. Dr. Haluk BERKMEN
Bu dalgalardan en önemli olanı orta ve güney Amerika bölgelerine yerleşmiş olan Maya, Aztek ve İnka kültürlerini getirmiş olan dalgadır. Her üç kültürün ortak bir dile sahip oldukları fakat zamanla bu dillerin değişik ağız ve lehçeler halinde ayrıldığını biliyoruz. Ayrıca kuzey bölgede büyük bir dil gurubu olan Atapaskan dil gurubuna ait pek çok kızılderili dilinin varlığı bilinmektedir.
Tüm bu Asya kökenli diller Türkçe ile ilgilidirler. Hepsi de ortak bir kök dilden türemiştir. Bu kök dile Ön-Türkçe de diyebiliriz. Fakat Rus dilciler bu kök dile Nostratik demeyi uygun bulmuşlardır.
Nostratik hakkında pek çok yayın vardır. Fakat ne yazık ki, bizim yerli dilcilerimiz Ön-Türkçe üzerine asla eğilmemekte bu konuda araştırma yapmadıkları gibi, yapanları da küçümseyip alay etmektedirler.
Keza, Aztek adı da Az-tek şeklinde iki heceye ayrıldığında Az fakat tek olan yani kendine has olan bir kültür anlamını taşımaktadır. Az sözcüğü z-s dönüşümü göz önüne alındığında ASYA sözünde vardır. Asya sözü de Az-öyü demek olmaktadır. Öyü sözü yerleşim bölgesi demek olup bugün kullandığımız köy sözü OK-öyü (Okların yerleşim bölgesi) olmaktadır.
OK adı Ön-Türklerin kendilerine ve kendi yöneticilerine verdikleri bir isimdi. Bu konu oldukça derin bir araştırma konusu olduğundan daha ileride söz edeceğim.
ATAPASKAN dil gurubunun adı da Ön-Türkçe olarak Ata-Başkan şeklinden başka bir şey olmadığı görüşündeyim. Dilciler bu tür benzetmeleri küçümserler ve hep tesadüf olarak göz ardı ederler. Oysa ki tesadüfler pek çok olunca artık tesadüf olmaktan çıkarlar. Son Maya kralının adı da Ata-Hualpa idi. Hualpa sözü Hu-Alp (Yüce) anlamını taşır. Kuzey Amerikada yaşayan ve halen varlığını sürdüren bir diğer gurubun adı ANASAZIdır. Bu dil gurubunu da Ön-Türkçe Ana-Sözü (anadil) şeklinde ayırdığımızda anlamı apaçık ortaya çıkmaktadır.
Maya kültürünün kendi şehirlerine verdikleri isimlere bir bakalım. Bunlardan bazıları: Tikal, Palenque, Kopan, Kalakmul, Uaxactun ve Altun-Ha şehirleri veya daha doğrusu yerleşim merkezleridir. Şimdi sırasıyla bu yerleşim adlarını inceleyelim:
Tikal: Tekil yani kendine has olan, tekil olan demek olmaktadır. Çünkü Tik kök sözcüğü Ön-Türkçe olup tek demektir. Tek sözünü Kızılderili dillerde TİK olarak buluyoruz. Yunanca işaret parmağına Dahtilo denir ki bu da TİK =>TEK =>TAH =>DAH dönüşümü ile oluşmuştur. Daktilo dediğimiz alet parmaklarla çalışan demektir.
Latince TE (sen) ikinci tekil kişi demektir. Burada da işaret parmağı ile gösterilen ikinci şahıs anlamı vardır. Palenque: P sesinin aslı B sesidir. Yani Palenk şeklinde okunan bu şehir adı Barık sözünden dönüşmüştür. Ayrıca R ile L dönüşümü de çok yaygın olduğu bilinmektedir. Barık, ise Barınak, yani konumlu yer demek olmaktadır. Asya kıtasının Türkler tarafında ilk kurulmuş yerleşim bölgesinin adı Başbarık , yani Baş-yerleşim yeri idi. Baş yerleşim ise bugünkü dilde baş-şehir olmaktadır.
Zamanla Başbarık, Beşbarık ve Beşbalık olmuştur. Oysa ki ne beş ile ne de balık ile hiçbir ilgisi yoktur.
Kopan: Bu şehir adı da halen bugün bile kullandığımız kopan (ayrılan, merkezden kopan) anlamını taşır. Anlaşılan bu şehir asıl Maya bölgesinden coğrafi olarak ayrı bulunduğu için Kopan adını almıştır.
Kalakmul: Bu adı da ikiye ayırıp Kalak-Mul şeklinde okumak gerekir. Kalak sözü kalalım anlamını taşır. Nasıl ki alalım sözü alak idiyse, kalalım da kalak idi. Mul ise M nin yine B ile olan ilişkisinden ve L ile R dönüşümünden Mul sözü BUR yani burada kalalım demek olduğunu sanıyorum. Ancak bu yaklaşımın doğruluğu araştırılmalıdır.
Uaxactun: Bu isim uzaktın ve daha doğru şekli de uçaktın olsa gerek. Çünkü X harfi genelde Ç sesi ile okunur. Uçaktın, derken uçmak kastedilmiyor. Uçak Uçta olan, uzakta olan kast ediliyor.
Altun-Ha: Bilindiği gibi altın sözü ile Ha (yüce, kutsal) sözünün birleşimi var bu isimde. Hakan, Hazret, Hakk sözlerinde hep bu Ha kökü bulunmaktadır. Ayrıca Maya dilinde Han "bir" demektir.