Neden tat ve koku almayız

Tat veya koku alma duygusunu kaybedersek, dünya tatsız bir yer haline gelir. Ne yazık ki her 100 kişiden beşi bu rahatsızlığı yaşıyor. İstanbul Aydın Üniversitesi VM Medical Park Florya Hastanesi'nden Kulak Burun Boğaz Uzmanı Opr. Dr. M. Melih Çiçek, anosmi hastalığı hakkında şu bilgileri verdi.

Yeme zevki kaybediliyor

Tat ve koku günlük yaşamın büyük bir parçası. Yeme, hayatta kalmamız için şarttır ve yiyecek ve içecekten zevk almak bu sürecin devam etmesini sağlar. Anosmi hastaları gerçekten yeme zevklerini kaybediyor. Bazıları yemek yedikleri anları hayatlarının en korkutucu anları olarak buluyor. Birçoğu restoranlardan kaçınıyor ve yeme-içe faaliyetlerini içeren sosyal buluşmalarda zorlanıyor.

Koku, kişisel hijyenimizi korumamızı sağlar. Çevremizdeki dünyayla önemli bir etkileşim sunar. Bu duyular, aynı zamanda, tehlikeleri önlemeye yardımcı olan bir tehlike uyarı sistemi olarak da hizmet etmektedir.

Dil, sadece tuzun temel tatlarını, tatlı, acı, ekşiyi algılar ki bunlar lezzetli, doyurucu bir tada sahiptir. Burun size yiyecekten daha fazla lezzet almanızı sağlar. Koku kaybıyla gelen düşük gıda tecrübesi deneyimi oldukça yıkıcıdır. Bu durum insanları depresyon ve intihar düşünceleri de dahil olmak üzere birçok zor duruma sürükler.

Tat ve koku bozukluğunun nedenleri

Bazen koku kaybının sebebi bulunamıyor. En yaygın nedenleri şunlardır:

- Baş yaralanması

- İnme

- Viral enfeksiyonlar, soğuk algınlığı veya grip

- Sinüsleri etkileyen hastalıklar, örneğin alerjiler, sinüzit, yapısal anormallikler

- Bazı ilaçlar

- Cushing sendromu gibi hormon sorunları

- Diş veya ağız sorunları

- Benzen, klor, formaldehit, boya çözücüleri ve trikloroetilen gibi belirli kimyasallara maruz kalma

- Baş-boyun kanseri için radyasyon terapisine maruz kalma

- Kokain kullanma

- Sigara içme

Bazı diğer tıbbi durumlar, epilepsi, alzheimer hastalığı, parkinson hastalığı ve şizofreni gibi hastalıkların koku alma duygusunu etkileyebileceğini gösteriyor. Koku duyusu, diğer tüm duyular gibi doğal olarak yaşla beraber geriliyor. Nadiren, bazı kanserler de anosmiye neden olabilir.

Hangi ilaçlar tadı etkiler

- Genellikle amoksisilin, eritromisin, siprofloksasin ve trimetoprim gibi antibiyotikler

- Parkinson hastalığı, migren gibi nörolojik problemlerde kullanılan ilaçlar; kas gevşeticiler

- Kardiyovasküler ilaçlar, tansiyon ve kolestrol ilaçları

- Tiroid ilaçları

- Antidepresan veya duygu durumu dengeleyici ilaçlar

- Diğer antihistaminikler, anti-inflamatuarlar ve antifungal ilaçlar

Ne zaman bir doktora görünmeliyim

Koku veya tat alma duyunuzu geçici olarak etkileyebilecek bazı durumlar vardır. Koku ve tadın kısa süreli değişimi, soğuk algınlığı ve sinüs enfeksiyonları gibi üst solunum yolunuzu etkileyen enfeksiyonları yüzünden olabilir. Fakat bu durumda koku ve tat alma duyuları iki hafta içinde geri döner. Koku veya tat hissinizde kalıcı bir değişimden endişe duyuyorsanız, doktorunuzdan randevu almalısınız.

Doktorunuz size tam olarak neler olduğunu soracaktır ve sonra burnunuzu, ağzınızı ve boynunuzu inceleyecektir. Daha sonra, daha ileri değerlendirme, inceleme ve tavsiye için kulak, burun-boğaz (KBB) cerrahına yönlendirilip yönlendirilmeyeceğinize karar verecektir.