Peony
Onursal Üye
- Üyelik Tarihi
- 9 Şub 2015
- Konular
- 12,075
- Mesajlar
- 34,903
- MFC Puanı
- 57,450
İnsan gözü mükemmel bir esnekliğe sahiptir ve koşullara çok rahat uyum sağlar. Aslında herhangi bir anda insanın görüş akınının sadece çok küçük bir kısmı keskin netlikte görülebilse bile gözün netleme yaptığı farklı noktalara büyük bir hızla yeniden odaklanabilme yeteneğinden dolayı görüş alanının tümü tamamen netmiş gibi algılanır.
Buna karşılık fotoğraf makinesi objektifi netleme yapılan noktaya sabitlenir. Deklanşöre basıldığında objektifin keskin netlikte gösterdiği her şey film üzerine kaydedilir. Fotoğrafa bakan kişi keskin netlikte olan ve olmayan bölgeleri hemen ayırt edebildiği için netleme işlemi fotoğrafın en önemli unsurlarından biridir.
Kompozisyonda Netleme Özelliğinden Yaralanmak
Tüm fotoğrafçılar makinelerine netleme işlemi yaptırmaları gerektiğini bilirler ancak iyi fotoğrafçılar netlemeyi kompozisyon oluştururken nasıl kullanacaklarını da hesaba katarlar. Netleme işlemi kompozisyonda genellikle iki şekilde kullanılır: Dikkati bir yere yöneltmek ve gözü rahatsız eden unsurları ortadan kaldırmak.
Dikkati bir yöne yöneltmek: İzleyicinin gözü karşı konulamaz bir biçimde fotoğrafın en net bölümüne doğru kayar. Dolayısıyla fotoğrafçı netlemeyi kontrol ettiği için aynı zamanda dikkati de kontrol altına almış olur. Netlemedeki keskinlik belli bir nedenle burasının vurgulandığını işaret eder. Diğer yandan keskin netlik alanında yer alan unsurlar onları çerçevedeki net olmayan diğer öğelerden ayıran psikolojik bir çizgiyle birbirine bağlanmışlardır.
Bir başka ifadeyle netlik görsel ilişkilerin kurulmasına ve desteklenmesine yardımcı olur.
Gözü rahatsız eden unsurların temizlenmesi: Bir görüntüde ön plan ya da arka planda yer alan nesneler çoğu zaman gözü rahatsız eden özellikler içerebilir. Bu nesneler netliğin dışına taşındıklarında gözü fotoğrafın ilgi merkezinden uzaklaştırmaya yönelik ana etkinliklerini yitirirler. Bazı hallerde bu nesnelerin hafif bir bulanıklık altında kalmaları yeterliyken bazen bu durumu daha fazla vurgulamak gerekebilir. Uygun bulanıklığın miktarı içinde bulunulan koşullar ve niyet göz önüne alınarak kompozisyon oluşturmak için fotoğrafçı tarafından verilecek bir kararıdır.
Netlemenin fonksiyonel kullanımlarının farkında olmayan bir fotoğrafçı muhtemelen öncelikle enstantane değerini belirler ve buna bağlı olarak doğru pozlandırmayı oluşturacak diyafram açıklığını saptar. Bazı koşullarda bu yaklaşım gerekli ve uygun olmakla beraber usta bir fotoğrafçı öncelikle görüntünün hangi alanlarını keskin netliktehangi bölümleriniyse nispeten
bulanık göstermek istediğine karar vermeden fotoğraf çekmemeye özen gösterir.
Objektiflerin beli bir görüntüde yer alan nesnelerin bazılarını net bazılarınıysa bulanık olarak gösterebilme özelliği 'seçici netleme' olarak ifade edilir.
Seçici netleme özelliği kompozisyon oluşturmada fotoğrafçının elindeki en önemli araçlardan biridir. Belli bir fotoğrafta seçici netlemenin ne boyutta kullanılacağı yaratıcılığa dayalı bir kararsa da bu kararın uygulanması teknik bir konudur.
Seçici Netlemede Doğrudan Kontrol
Objektiflerin üç teknik özelliği alan derinliği üzerinde doğrudan kontrol olanağı sağlar : Diyafram açıklığı odak uzaklığı ve netleme mesafesi.
Diyafram açıklığı: Her fotoğrafçı objektifin diyafram açıklığının alan derinliğini etkilediğini bilir. Özetlenecek olursa diyafram açıklığı ne kadar küçükse (f-stop değeri rakamsal olarak ne kadar büyükse) alan derinliği daha uzun olacaktır. Bir çok durumda seçilen diyafram açıklığı fotoğrafın son halindeki görüntüyü önemli ölçüde etkiler.
Objektifin odak uzaklığı: f-stop değerlerini belirlemek için kulla nılan yöntemden dolayı herhangi bir diyafram açıklığının gerçek çapı objektiften objektife değişikliğe uğrar. Mesela f/8 değeri odak uzaklığı 200 mm olan bir objektifte 100 mm olan bir objektife göre fiziksel olarak daha geniş bir diyafram açıklığını tanımlar. Bundan dolayı da f/8 değeri her iki objektifte de aynı miktarda pozlandırmaya yol açsa da uzun odaklı objektifin alan derinliği daha kısa olacaktır. Gerçekten de her türlü durumda objektifin odak uzaklığı büyüdükçe herhangi bir f/stop değeri için alan derinliği kısa olacaktır.
Netleme Mesafesi: Bir çok objektifin halkaları üzerinde ne kadar uzaklığa kadar netleme yapabildiği belirtildiği gibi keskin netlikte gösterilecek mesafeyi belirleyen alan derinliği işaret çizgileri de mevcuttur. Dikkatlice incelendiğinde netleme noktası objektife doğru yaklaştıkça alan derinliğinin gitgide kısaldığı özlenecektir. Bir başka ifadeyle bunun anlamı fotoğraftaki konuya makineyi yaklaştırdıkça arka planın giderek netlikten uzaklaşması şeklindedir.
Alan Derinliğinde Dolaylı Kontrol
Teorik olarak bir fotoğrafçının yapması gereken tek şey kompozisyonunun ne kadar alan derinliğe ihtiyacı olduğuna karar vermek ve sonrada bunu gerçekleştirebilmek için en uygun diyafram açıklığı-odak uzaklığı-netleme mesafesi bileşkesini seçmektir.
Fakat uygulamada ortaya çıkan bazı unsurlar karşılaştığımız olanakları sınırlayabilmektedir. Örneğin görüntüdeki ışık öylesine az olabilir ki arzu edilen diyafram açıklığı kullanıldığında enstantane istenmeyecek kadar yavaş kalabilir.
Olağandışı ışık koşullarının üstesinden gelebilmenin iki yolu farklı türden filmler bulundurmak ve tripod taşımaktır. Deneyimli fotoğrafçılar karşılaşacakları koşulları her zaman tahmin edemezler. Yanlarında yüksek hızlı filmler taşıdıkları takdirde yeri geldiğinde film değiştirerek ihtiyaçları olan ilave bir ya daiki f-stop değerini kullanabilirler.
Benzer bir şekilde fotoğrafçılar yanlarında tripod ve bir kablo deklanşör bulundurmak suretiyle makineyi elde tuttukları zaman olası titreşimlerin etkisini azaltmak için kullanmaları gerekecek yüksek enstantane değerleriyle de kısıtlanmamış olurlar.Eğer sahnede hareketli nesneler varsa yavaş enstantane değerleri kullanmak uygun olmayabilir. Fakat öte yandan tripod kullanılması fotoğrafçıya herhangi bir sınırlamayla karşılaşmaksızın istediği diyafram açıklığını kullanabilme olanağı yaratır.
Kimi zaman da bunun tersi sorunlarla karşılaşılır. Ortamda öylesine fazla ışık olur ki hızlı bir enstantane değeriyle bile yeterince dar bir alan derinliği yaratabilecek kadar diyaframı açmak mümkün olmaz. Böylesi durumlarda çözümlerden biri daha yavaş bir film kullanmak olup başvurulan bir diğer yöntem de yanında nötr yoğunluk filtrelerinden bulundurmaktır. Bu filtreler tonları ve renkleri etkilemeden sadece objektife giren ışık miktarını azaltırlar ve daha geniş diyafram açıklıklarını kullanma olanağı yaratırlar.
Farklı fotografik durumlar karşısında uygulanacak seçici netlemenin ne türden olacağı mevcut koşullarla beraber fotoğrafçının kurmayı amaçladığı kompozisyona da bağlıdır. Bu amaca ulaşmak için fotoğrafçının kullanmakta olduğu yöntemler malzemesinin teknik yeterliliğini tecrübesiyle birleştirerek uygulamaya dökmesiyle şekillenir.
Buna karşılık fotoğraf makinesi objektifi netleme yapılan noktaya sabitlenir. Deklanşöre basıldığında objektifin keskin netlikte gösterdiği her şey film üzerine kaydedilir. Fotoğrafa bakan kişi keskin netlikte olan ve olmayan bölgeleri hemen ayırt edebildiği için netleme işlemi fotoğrafın en önemli unsurlarından biridir.
Kompozisyonda Netleme Özelliğinden Yaralanmak
Tüm fotoğrafçılar makinelerine netleme işlemi yaptırmaları gerektiğini bilirler ancak iyi fotoğrafçılar netlemeyi kompozisyon oluştururken nasıl kullanacaklarını da hesaba katarlar. Netleme işlemi kompozisyonda genellikle iki şekilde kullanılır: Dikkati bir yere yöneltmek ve gözü rahatsız eden unsurları ortadan kaldırmak.
Dikkati bir yöne yöneltmek: İzleyicinin gözü karşı konulamaz bir biçimde fotoğrafın en net bölümüne doğru kayar. Dolayısıyla fotoğrafçı netlemeyi kontrol ettiği için aynı zamanda dikkati de kontrol altına almış olur. Netlemedeki keskinlik belli bir nedenle burasının vurgulandığını işaret eder. Diğer yandan keskin netlik alanında yer alan unsurlar onları çerçevedeki net olmayan diğer öğelerden ayıran psikolojik bir çizgiyle birbirine bağlanmışlardır.
Bir başka ifadeyle netlik görsel ilişkilerin kurulmasına ve desteklenmesine yardımcı olur.
Gözü rahatsız eden unsurların temizlenmesi: Bir görüntüde ön plan ya da arka planda yer alan nesneler çoğu zaman gözü rahatsız eden özellikler içerebilir. Bu nesneler netliğin dışına taşındıklarında gözü fotoğrafın ilgi merkezinden uzaklaştırmaya yönelik ana etkinliklerini yitirirler. Bazı hallerde bu nesnelerin hafif bir bulanıklık altında kalmaları yeterliyken bazen bu durumu daha fazla vurgulamak gerekebilir. Uygun bulanıklığın miktarı içinde bulunulan koşullar ve niyet göz önüne alınarak kompozisyon oluşturmak için fotoğrafçı tarafından verilecek bir kararıdır.
Netlemenin fonksiyonel kullanımlarının farkında olmayan bir fotoğrafçı muhtemelen öncelikle enstantane değerini belirler ve buna bağlı olarak doğru pozlandırmayı oluşturacak diyafram açıklığını saptar. Bazı koşullarda bu yaklaşım gerekli ve uygun olmakla beraber usta bir fotoğrafçı öncelikle görüntünün hangi alanlarını keskin netliktehangi bölümleriniyse nispeten
bulanık göstermek istediğine karar vermeden fotoğraf çekmemeye özen gösterir.
Objektiflerin beli bir görüntüde yer alan nesnelerin bazılarını net bazılarınıysa bulanık olarak gösterebilme özelliği 'seçici netleme' olarak ifade edilir.
Seçici netleme özelliği kompozisyon oluşturmada fotoğrafçının elindeki en önemli araçlardan biridir. Belli bir fotoğrafta seçici netlemenin ne boyutta kullanılacağı yaratıcılığa dayalı bir kararsa da bu kararın uygulanması teknik bir konudur.
Seçici Netlemede Doğrudan Kontrol
Objektiflerin üç teknik özelliği alan derinliği üzerinde doğrudan kontrol olanağı sağlar : Diyafram açıklığı odak uzaklığı ve netleme mesafesi.
Diyafram açıklığı: Her fotoğrafçı objektifin diyafram açıklığının alan derinliğini etkilediğini bilir. Özetlenecek olursa diyafram açıklığı ne kadar küçükse (f-stop değeri rakamsal olarak ne kadar büyükse) alan derinliği daha uzun olacaktır. Bir çok durumda seçilen diyafram açıklığı fotoğrafın son halindeki görüntüyü önemli ölçüde etkiler.
Objektifin odak uzaklığı: f-stop değerlerini belirlemek için kulla nılan yöntemden dolayı herhangi bir diyafram açıklığının gerçek çapı objektiften objektife değişikliğe uğrar. Mesela f/8 değeri odak uzaklığı 200 mm olan bir objektifte 100 mm olan bir objektife göre fiziksel olarak daha geniş bir diyafram açıklığını tanımlar. Bundan dolayı da f/8 değeri her iki objektifte de aynı miktarda pozlandırmaya yol açsa da uzun odaklı objektifin alan derinliği daha kısa olacaktır. Gerçekten de her türlü durumda objektifin odak uzaklığı büyüdükçe herhangi bir f/stop değeri için alan derinliği kısa olacaktır.
Netleme Mesafesi: Bir çok objektifin halkaları üzerinde ne kadar uzaklığa kadar netleme yapabildiği belirtildiği gibi keskin netlikte gösterilecek mesafeyi belirleyen alan derinliği işaret çizgileri de mevcuttur. Dikkatlice incelendiğinde netleme noktası objektife doğru yaklaştıkça alan derinliğinin gitgide kısaldığı özlenecektir. Bir başka ifadeyle bunun anlamı fotoğraftaki konuya makineyi yaklaştırdıkça arka planın giderek netlikten uzaklaşması şeklindedir.
Alan Derinliğinde Dolaylı Kontrol
Teorik olarak bir fotoğrafçının yapması gereken tek şey kompozisyonunun ne kadar alan derinliğe ihtiyacı olduğuna karar vermek ve sonrada bunu gerçekleştirebilmek için en uygun diyafram açıklığı-odak uzaklığı-netleme mesafesi bileşkesini seçmektir.
Fakat uygulamada ortaya çıkan bazı unsurlar karşılaştığımız olanakları sınırlayabilmektedir. Örneğin görüntüdeki ışık öylesine az olabilir ki arzu edilen diyafram açıklığı kullanıldığında enstantane istenmeyecek kadar yavaş kalabilir.
Olağandışı ışık koşullarının üstesinden gelebilmenin iki yolu farklı türden filmler bulundurmak ve tripod taşımaktır. Deneyimli fotoğrafçılar karşılaşacakları koşulları her zaman tahmin edemezler. Yanlarında yüksek hızlı filmler taşıdıkları takdirde yeri geldiğinde film değiştirerek ihtiyaçları olan ilave bir ya daiki f-stop değerini kullanabilirler.
Benzer bir şekilde fotoğrafçılar yanlarında tripod ve bir kablo deklanşör bulundurmak suretiyle makineyi elde tuttukları zaman olası titreşimlerin etkisini azaltmak için kullanmaları gerekecek yüksek enstantane değerleriyle de kısıtlanmamış olurlar.Eğer sahnede hareketli nesneler varsa yavaş enstantane değerleri kullanmak uygun olmayabilir. Fakat öte yandan tripod kullanılması fotoğrafçıya herhangi bir sınırlamayla karşılaşmaksızın istediği diyafram açıklığını kullanabilme olanağı yaratır.
Kimi zaman da bunun tersi sorunlarla karşılaşılır. Ortamda öylesine fazla ışık olur ki hızlı bir enstantane değeriyle bile yeterince dar bir alan derinliği yaratabilecek kadar diyaframı açmak mümkün olmaz. Böylesi durumlarda çözümlerden biri daha yavaş bir film kullanmak olup başvurulan bir diğer yöntem de yanında nötr yoğunluk filtrelerinden bulundurmaktır. Bu filtreler tonları ve renkleri etkilemeden sadece objektife giren ışık miktarını azaltırlar ve daha geniş diyafram açıklıklarını kullanma olanağı yaratırlar.
Farklı fotografik durumlar karşısında uygulanacak seçici netlemenin ne türden olacağı mevcut koşullarla beraber fotoğrafçının kurmayı amaçladığı kompozisyona da bağlıdır. Bu amaca ulaşmak için fotoğrafçının kullanmakta olduğu yöntemler malzemesinin teknik yeterliliğini tecrübesiyle birleştirerek uygulamaya dökmesiyle şekillenir.