- Üyelik Tarihi
- 8 Ara 2012
- Konular
- 4,182
- Mesajlar
- 11,469
- MFC Puanı
- 34,700
PALYATİF BAKIM NEDİR, Palyatif bakım ne işe yarar?
PALYATİF BAKIM NEDİR, Palyatif bakım ne işe yarar?
Palyatif bakım nedir?
Palyatif bakım nedir?
Palyatif bakım ciddi ve/veya ilerleyici hastalığı olan kişilere ve yakınlarına tanı almasından itibaren tüm hastalık süreci boyunca verilen, yaşam kalitesini artırmayı hedefleyen tedavilerdir.
Daha açık bir şekilde ifade etmek gerekirse; kanser gibi ciddi ve ağır bir hastalıkta hem hastalığın kendisine ait hem de tedavinin getirebileceği hastanın yaşam konforunu bozan birçok etki söz konusudur. Bunlar ağrılar, bulantı ve kusmalar, ishal, ödem, işeme ve böbrek sorunları, yaygın halsizlik, ruhsal sorunlar vb. olabilir. Kişilerin ciddi hastalıkları da olsa, günlük aktivitelerini yerine getirebilmeleri, belki geçimlerini sağladıkları işlerini devam ettirebilmeleri, bunlar olamasa dahi hastalık sürecinin sıkıntılarının en hafif şekilde yaşanabilmesi için gereken yaklaşıma palyatif bakım denilmektedir.
Türkçe sağlık literatünde genellikle palyatif bakım veya destek tedavi olarak adı geçen bu kavram, uluslararası medikal literatürde palliative care olarak karşımıza çıkmaktadır. İngilizce "palliative" kelimesinin sözlükteki Türkçe karşılıkları hafifletici, geçici, geçici çare, yatıştırıcı olarak geçmektedir. Kanser gibi ağır hastalıkların hem ruhsal hem de fiziksel olarak hasta ve hasta yakınını etkileyen çok sayıda olumsuz etkisi söz konusudur. Bu olumsuzlukları ortadan kaldırmak veya hafifletmek tedavi sürecinin çok önemli bir parçasıdır. Palyatif bakım birçok yönü olan ve hastalığın başlangıcından sonuna kadarki süreci kapsayan bir yaklaşımdır.
Birçok yönü olması palyatif bakımın en önemli özelliğidir. Yine yukarıda bahsedildiği gibi bu bakım süreci hastalık anından itibaren başlamaktadır. Böylesi kapsamlı ve sürece yayılan bir yaklaşımın ekip işi olması kaçınılmazdır. Kanser tedavi sürecinde iyileşme sürecini yöneten tıbbi onkoloğun palyatif bakımı sağlayan bir ekibe daima ihtiyacı vardır. Bu ekipte palyatif bakım uzmanı hekim veya hemşireler, diyetisyenler, psikologlar, sanat ve spor etkinlikleri sorumluları, manevi bakım görevlileri bulunabilmektedir.
Kanser hastalığına dair tedavileri amacına göre sınıflayacak olursak; küratif tedaviler (kür sağlayan, hastalığın kendisinde iyileşme sağlayan) ve destek tedaviler karşımıza çıkmaktadır. Küratif tedavi yöntemleri kemoterapi, radyoterapi, cerrahi gibi tedavileri kapsamaktadır. Destek tedavilerde ise hastalık ilişkili fiziksel ve psikolojik belirtiler, bunun yanında manevi ve sosyal sorunlara gereken yaklaşımın sağlanması amaçlanmaktadır. Kanser ve tedavilerinin beraberinde getirdiği sorunlara yönelik verilen destek tedavilere hastalığın her evresinde gerek duyulmaktadır. Kanser tanısı koyulduğunda çok ilerlemiş hastalık ile karşı karşıya kalındığında, mevcut sağlık literatürü doğrultusunda, küratif tedavilere hiç başlanmayıp sadece destek tedaviler verilmesi söz konusu olabilmektedir. Bu durum kulağa hoş gelmese de çok ilerlemiş hastalığı olanlar için küratif tedavilerinin başarılı olmadığı ve daha erken yaşam kayıplarına neden olduğu gösterilmiştir. Bu tür hasta gruplarında kanserin kendisi için tedavi verilmese de palyatif bakım hastalık ile baş etmede en büyük rolü alır. Hatta küratif tedavi verilmese de, palyatif bakım ekibi tarafından verilen destek tedaviler ile hem yaşam süresinin hem de yaşam kalitesinin arttığı gösterilmiştir. Dolayısıyla diyebiliriz ki hastaların kanseri tamamen tedavi ediliyor olsa da olmasa da palyatif bakım hastalık sürecinin kaçınılmazıdır.
Daha açık bir şekilde ifade etmek gerekirse; kanser gibi ciddi ve ağır bir hastalıkta hem hastalığın kendisine ait hem de tedavinin getirebileceği hastanın yaşam konforunu bozan birçok etki söz konusudur. Bunlar ağrılar, bulantı ve kusmalar, ishal, ödem, işeme ve böbrek sorunları, yaygın halsizlik, ruhsal sorunlar vb. olabilir. Kişilerin ciddi hastalıkları da olsa, günlük aktivitelerini yerine getirebilmeleri, belki geçimlerini sağladıkları işlerini devam ettirebilmeleri, bunlar olamasa dahi hastalık sürecinin sıkıntılarının en hafif şekilde yaşanabilmesi için gereken yaklaşıma palyatif bakım denilmektedir.
Türkçe sağlık literatünde genellikle palyatif bakım veya destek tedavi olarak adı geçen bu kavram, uluslararası medikal literatürde palliative care olarak karşımıza çıkmaktadır. İngilizce "palliative" kelimesinin sözlükteki Türkçe karşılıkları hafifletici, geçici, geçici çare, yatıştırıcı olarak geçmektedir. Kanser gibi ağır hastalıkların hem ruhsal hem de fiziksel olarak hasta ve hasta yakınını etkileyen çok sayıda olumsuz etkisi söz konusudur. Bu olumsuzlukları ortadan kaldırmak veya hafifletmek tedavi sürecinin çok önemli bir parçasıdır. Palyatif bakım birçok yönü olan ve hastalığın başlangıcından sonuna kadarki süreci kapsayan bir yaklaşımdır.
Birçok yönü olması palyatif bakımın en önemli özelliğidir. Yine yukarıda bahsedildiği gibi bu bakım süreci hastalık anından itibaren başlamaktadır. Böylesi kapsamlı ve sürece yayılan bir yaklaşımın ekip işi olması kaçınılmazdır. Kanser tedavi sürecinde iyileşme sürecini yöneten tıbbi onkoloğun palyatif bakımı sağlayan bir ekibe daima ihtiyacı vardır. Bu ekipte palyatif bakım uzmanı hekim veya hemşireler, diyetisyenler, psikologlar, sanat ve spor etkinlikleri sorumluları, manevi bakım görevlileri bulunabilmektedir.
Kanser hastalığına dair tedavileri amacına göre sınıflayacak olursak; küratif tedaviler (kür sağlayan, hastalığın kendisinde iyileşme sağlayan) ve destek tedaviler karşımıza çıkmaktadır. Küratif tedavi yöntemleri kemoterapi, radyoterapi, cerrahi gibi tedavileri kapsamaktadır. Destek tedavilerde ise hastalık ilişkili fiziksel ve psikolojik belirtiler, bunun yanında manevi ve sosyal sorunlara gereken yaklaşımın sağlanması amaçlanmaktadır. Kanser ve tedavilerinin beraberinde getirdiği sorunlara yönelik verilen destek tedavilere hastalığın her evresinde gerek duyulmaktadır. Kanser tanısı koyulduğunda çok ilerlemiş hastalık ile karşı karşıya kalındığında, mevcut sağlık literatürü doğrultusunda, küratif tedavilere hiç başlanmayıp sadece destek tedaviler verilmesi söz konusu olabilmektedir. Bu durum kulağa hoş gelmese de çok ilerlemiş hastalığı olanlar için küratif tedavilerinin başarılı olmadığı ve daha erken yaşam kayıplarına neden olduğu gösterilmiştir. Bu tür hasta gruplarında kanserin kendisi için tedavi verilmese de palyatif bakım hastalık ile baş etmede en büyük rolü alır. Hatta küratif tedavi verilmese de, palyatif bakım ekibi tarafından verilen destek tedaviler ile hem yaşam süresinin hem de yaşam kalitesinin arttığı gösterilmiştir. Dolayısıyla diyebiliriz ki hastaların kanseri tamamen tedavi ediliyor olsa da olmasa da palyatif bakım hastalık sürecinin kaçınılmazıdır.
Palyatif bakımının odaklandığı konular ve yaklaşım şekilleri nelerdir?
Palyatif bakımının odaklandığı konular ve yaklaşım şekilleri nelerdir?
Elbette ki palyatif bakımın odaklandığı konular hastalık sürecine ait sorunlardır.
Bunları üç başlık altında toplayabiliriz:
Bunları üç başlık altında toplayabiliriz:
- Fiziksel (bedensel) sorunlar: en yaygın olanları ağrı, halsizlik, iştah kaybı, bulantı, kusma, nefes darlığı, uykusuzluktur.
- Duygusal sorunlar ve hastalığı kabullenme: depresyon, kaygı (anksiyete), korkular.
- Pratik hayata dair sorunlar: hasta ve yakınlarının finansal ve yasal konularda, sağlık güvenceleri ile ilgili endişeleri bulunabilir.
Hastalık hiçbir zaman sadece hastanın sorunu olmaz, bu süreç hasta yakını ile beraber göğüslenmektedir. Palyatif bakım kapsayıcı yönüyle, zorlu hastalık sürecinde hastaların yakınlarının sorunlarını da sahiplenen bir felsefeye sahiptir.
Hastalığın başlangıcından itibaren hasta ve ailesine destek sağlayan, yaşam kaybı söz konusu olduğunda yas döneminde de desteği sürdüren anlayışıyla palyatif bakım özellikli ve gelişmiş bir sağlık hizmeti felsefesidir.
ALINTIDIR.
Hastalığın başlangıcından itibaren hasta ve ailesine destek sağlayan, yaşam kaybı söz konusu olduğunda yas döneminde de desteği sürdüren anlayışıyla palyatif bakım özellikli ve gelişmiş bir sağlık hizmeti felsefesidir.
ALINTIDIR.
