PARAGRAF
Bir duygu ,düsünce,olayin anlatildigi cümleler toplulugudur.
ÖRNEK: Genç sairin ünü kisa sürede ülke sinirlarini
asmis, çünkü o digerlerinden farkli
Evrensellik
özgünlük
olmasini bilmis. Böylelikle bir çok sanatçi gibi yok olmaktan
kurtulmustur. Zaten yeninin
neden sonuç
farklinin pesinde kosmaktir sanat. Genç sairde bunu gördüm.
Ama o bununla yetinmemeli hep
tanim öneri
ileriyi hedeflemeli.
*kisinin kendi düsüncesi oldugu için öznellik var
*olumlu elestiri söz konusu
PARAGRAFÇÖZERKENNELERE
DIKKATETMELIYIZ
Önce soru sonra paragraf okunur
Paragrafa kendi düsüncemizi katmamaliyiz
Olumsuz ifadelere dikkat etmeliyiz
Sürekli tekrar edilen kelimelere dikit etmeliyiz
Çok soru çözmeliyiz
Agir basan düsünceyi bulmaliyiz
PARAGRAFYAPIYÖNÜ ANLATIMYÖNÜ
ANLAM YÖNÜ
Bölümleri anlatim teknikleri
konu,ana fikir,baslik
Düsünceyi gelis
yollari yardimci düsünce
1-YAPI YÖNÜ
Paragrafi yapi bakimindan incelersek üç bölüme ayiririz.
A-GIRIS:
Konu kisaca tanitilir
Örnek verilmez ,ayrintiya yer verilmez
Bundan dolayi,öyleyse,örnegin gibi cümller kullanilmaz
O K S- 86/7 , 80/10 ,105/128
B-GELISME:
Giriste tanitilan konu örneklerle açiklanir
Giris ve sonuca göre daha uzundur
OKS-108/142 , 95/65
C-SONUÇ:
Konu sonuca baglanir
Giris gibi kisadir
Örnek verilmez
Kisaca,dogrusu sonuç olarak gibi kelimeler kullanilir
bir gün,en olmadik bir anda bir ay düsürürsen yada bir gül
gönlümün en durgun sularina...
bil ki delirmenin vakti gelmistir...
2-ANLATIM YÖNÜ
ANLATMA TEKNIKLERI
1-BETIMLEME:
Kelimelerle resim yapma sanatidir
Gözlemden yararlanilir
Duygulardan yararlanilir
Betimlemede portre vardir.tasvirin insani konu edinen
kismidir.fiziki ve ruhi portre olarak ikiye ayrilir
ÖRNEK;birbirine yaslanmakla ayakta duran bu ahsap evler sanki bir
siraya gelmis uyuyor.yerde duvar üstünde sönük bakislarla
agir agir gezinen tüyleri dökülmüs derisi karnina
yapismis birkaç aç kedi sokagin hareketsizligini
canlandiriyor.cumbalarin birine asilmis küçük kafesteki saka
kusu kafesin çubuklarini gagalayarak asagi yukari dolasiyor.
2-ÖYKÜLEME:
anlatilmak istenenler bir olay içinde yer ve zaman belirterek
anlatilir
hareketlilik,zaman akisi vardir
kahramanlar sadece insanlar degil diger varliklar da olabilir
3-AÇIKLAMA;
Bilgi vermek,ögretmek amaci ile yazilir
Anlasilir,sade bir dil kullanilir
Ansiklopedi ve ders kitaplarinda faydalanilir
4-TARTISMA;
farkli iki düsünce söz konusudur
yazar kendi fikrini ispatlamaya çalisir
sohbet havasindadir
karsi düsünce bazen kabul edilmis görünse de sonunda
çürütülür
DÜSÜNCEYI GELISTIRME YOLLARI
1-KARSILASTIRMA
Iki farkli düsüncenin benzer veya farkli yönlerinin
söylenmesidir
2-ÖRNEKLENDIRME;
düsünceye inandiricilik katmak için örnekler verilir
3-TANIK GÖSTERME;
Konunun uzman kisilerce desteklenmesidir
Düsüncenin aynen tirnak içinde geçmesi gerekir
4-BENZETME
bir kavram ya da varligin baska bir kavrama benzetilmesidir
5-KISILESTIRME;
insan disindaki varliklara insana ait özellikler verilmesidir
6-TANIMLAMA
.........sorusunun cevabi varsa o tanimlamadir
bir tane tanim varsa bile tanimlama teknigi ili yazilmistir
KAVRAMLAR
DOGALLIK:sanat yapmadan,dogal,süsten uzak
DURULUK;anlatimin açik ve anlasilir olmasi
AKICILIK;sürükleyici anlatim
YOGUNLUK;birden fazla düsünce vermesi
TUTARLILIK;birbirini destekleyen cümlelerin bir arada olmasi
AÇIKLIK:anlatilanin kolay anlasilmasi
ÖZLÜLÜK;Sözü uzatmadan msj vermesi
ÖZGÜNLÜK;baskasina benzememe
ANLAM YÖNÜ
KONU:
Paragrafta üzerinde durulan durum olay veya düsüncedir.
NOT: Bir yere gitmek için otobüse veya arabaya bineriz. Iste konu,
bindigimiz bu araçtir; amaç degildir.
SORU TIPLERI
Parçada neyden bahsedilmektedir?
Parçada neyden söz edilmektedir?
Paragrafin konusu nedir?
.....
konuda iki üç kelimeyle belirtilir. Bir yargi ifadesi yoktur.
TEMA:
Siirde hakim olan duygu düsünce veya kavramlardir. Siirin
konusudur.
ÖRNEK: Simdi kiliçsizim
Fakat borçlarimi ödedikten sonra
Birkaç da esvabim olacak
Bir ihtimal sen yine beni sevmeyeceksin
Orhan Veli
Sair parçada hangisinden yakiniyor?
A) Yalnizliktan
B) Parasizliktan
C) Sevgi görmemekten
D) Mutlu olmamaktan
ANA FIKIR:
Yazinin yazilis amacidir.
Yazarin asil anlatmak istedigi, vermek istedigi mesajdir.
Yargi, kesinlik bildiren ifadelerden olusur.
Genellikle sonuç bölümünde bulunur.
Kisaca, böylelikle, dogrusu gibi ifadelerden sonra ana fikir
verilir.
SORU TIPLERI:
Asil anlatilmak istenen nedir?
Temel düsünce nedir?
Özellikle vurgulanan düsünce hangisidir?
Parçanin ana fikri nedir?
En kapsamli yargi hangisidir?
YARDIMCI DÜSÜNCE:
Ana fikri destekleyen, açiklayan düsüncedir.
Ana fikir agaçsa dallari da yardimci fikirdir.
Ana fikir genelde örneklerle açiklanir.
Paragrafta bir tane ana düsünce ve birçok yardimci düsünce
olabilir.
Bir duygu ,düsünce,olayin anlatildigi cümleler toplulugudur.
ÖRNEK: Genç sairin ünü kisa sürede ülke sinirlarini
asmis, çünkü o digerlerinden farkli
Evrensellik
özgünlük
olmasini bilmis. Böylelikle bir çok sanatçi gibi yok olmaktan
kurtulmustur. Zaten yeninin
neden sonuç
farklinin pesinde kosmaktir sanat. Genç sairde bunu gördüm.
Ama o bununla yetinmemeli hep
tanim öneri
ileriyi hedeflemeli.
*kisinin kendi düsüncesi oldugu için öznellik var
*olumlu elestiri söz konusu
PARAGRAFÇÖZERKENNELERE
DIKKATETMELIYIZ
Önce soru sonra paragraf okunur
Paragrafa kendi düsüncemizi katmamaliyiz
Olumsuz ifadelere dikkat etmeliyiz
Sürekli tekrar edilen kelimelere dikit etmeliyiz
Çok soru çözmeliyiz
Agir basan düsünceyi bulmaliyiz
PARAGRAFYAPIYÖNÜ ANLATIMYÖNÜ
ANLAM YÖNÜ
Bölümleri anlatim teknikleri
konu,ana fikir,baslik
Düsünceyi gelis
yollari yardimci düsünce
1-YAPI YÖNÜ
Paragrafi yapi bakimindan incelersek üç bölüme ayiririz.
A-GIRIS:
Konu kisaca tanitilir
Örnek verilmez ,ayrintiya yer verilmez
Bundan dolayi,öyleyse,örnegin gibi cümller kullanilmaz
O K S- 86/7 , 80/10 ,105/128
B-GELISME:
Giriste tanitilan konu örneklerle açiklanir
Giris ve sonuca göre daha uzundur
OKS-108/142 , 95/65
C-SONUÇ:
Konu sonuca baglanir
Giris gibi kisadir
Örnek verilmez
Kisaca,dogrusu sonuç olarak gibi kelimeler kullanilir
bir gün,en olmadik bir anda bir ay düsürürsen yada bir gül
gönlümün en durgun sularina...
bil ki delirmenin vakti gelmistir...
2-ANLATIM YÖNÜ
ANLATMA TEKNIKLERI
1-BETIMLEME:
Kelimelerle resim yapma sanatidir
Gözlemden yararlanilir
Duygulardan yararlanilir
Betimlemede portre vardir.tasvirin insani konu edinen
kismidir.fiziki ve ruhi portre olarak ikiye ayrilir
ÖRNEK;birbirine yaslanmakla ayakta duran bu ahsap evler sanki bir
siraya gelmis uyuyor.yerde duvar üstünde sönük bakislarla
agir agir gezinen tüyleri dökülmüs derisi karnina
yapismis birkaç aç kedi sokagin hareketsizligini
canlandiriyor.cumbalarin birine asilmis küçük kafesteki saka
kusu kafesin çubuklarini gagalayarak asagi yukari dolasiyor.
2-ÖYKÜLEME:
anlatilmak istenenler bir olay içinde yer ve zaman belirterek
anlatilir
hareketlilik,zaman akisi vardir
kahramanlar sadece insanlar degil diger varliklar da olabilir
3-AÇIKLAMA;
Bilgi vermek,ögretmek amaci ile yazilir
Anlasilir,sade bir dil kullanilir
Ansiklopedi ve ders kitaplarinda faydalanilir
4-TARTISMA;
farkli iki düsünce söz konusudur
yazar kendi fikrini ispatlamaya çalisir
sohbet havasindadir
karsi düsünce bazen kabul edilmis görünse de sonunda
çürütülür
DÜSÜNCEYI GELISTIRME YOLLARI
1-KARSILASTIRMA
Iki farkli düsüncenin benzer veya farkli yönlerinin
söylenmesidir
2-ÖRNEKLENDIRME;
düsünceye inandiricilik katmak için örnekler verilir
3-TANIK GÖSTERME;
Konunun uzman kisilerce desteklenmesidir
Düsüncenin aynen tirnak içinde geçmesi gerekir
4-BENZETME
bir kavram ya da varligin baska bir kavrama benzetilmesidir
5-KISILESTIRME;
insan disindaki varliklara insana ait özellikler verilmesidir
6-TANIMLAMA
.........sorusunun cevabi varsa o tanimlamadir
bir tane tanim varsa bile tanimlama teknigi ili yazilmistir
KAVRAMLAR
DOGALLIK:sanat yapmadan,dogal,süsten uzak
DURULUK;anlatimin açik ve anlasilir olmasi
AKICILIK;sürükleyici anlatim
YOGUNLUK;birden fazla düsünce vermesi
TUTARLILIK;birbirini destekleyen cümlelerin bir arada olmasi
AÇIKLIK:anlatilanin kolay anlasilmasi
ÖZLÜLÜK;Sözü uzatmadan msj vermesi
ÖZGÜNLÜK;baskasina benzememe
ANLAM YÖNÜ
KONU:
Paragrafta üzerinde durulan durum olay veya düsüncedir.
NOT: Bir yere gitmek için otobüse veya arabaya bineriz. Iste konu,
bindigimiz bu araçtir; amaç degildir.
SORU TIPLERI
Parçada neyden bahsedilmektedir?
Parçada neyden söz edilmektedir?
Paragrafin konusu nedir?
.....
konuda iki üç kelimeyle belirtilir. Bir yargi ifadesi yoktur.
TEMA:
Siirde hakim olan duygu düsünce veya kavramlardir. Siirin
konusudur.
ÖRNEK: Simdi kiliçsizim
Fakat borçlarimi ödedikten sonra
Birkaç da esvabim olacak
Bir ihtimal sen yine beni sevmeyeceksin
Orhan Veli
Sair parçada hangisinden yakiniyor?
A) Yalnizliktan
B) Parasizliktan
C) Sevgi görmemekten
D) Mutlu olmamaktan
ANA FIKIR:
Yazinin yazilis amacidir.
Yazarin asil anlatmak istedigi, vermek istedigi mesajdir.
Yargi, kesinlik bildiren ifadelerden olusur.
Genellikle sonuç bölümünde bulunur.
Kisaca, böylelikle, dogrusu gibi ifadelerden sonra ana fikir
verilir.
SORU TIPLERI:
Asil anlatilmak istenen nedir?
Temel düsünce nedir?
Özellikle vurgulanan düsünce hangisidir?
Parçanin ana fikri nedir?
En kapsamli yargi hangisidir?
YARDIMCI DÜSÜNCE:
Ana fikri destekleyen, açiklayan düsüncedir.
Ana fikir agaçsa dallari da yardimci fikirdir.
Ana fikir genelde örneklerle açiklanir.
Paragrafta bir tane ana düsünce ve birçok yardimci düsünce
olabilir.