28 Şubat 1882'de Meksika'nın Oaxsaca ketinde doğdu. 30 Haziran 1959'da Mexico City'de yaşamını yitirdi. Hukuk öğrenimi gördü avukatlık yaptı. Devrimcilerin başkan adayı Francisco Madero'yu destekledi. Meksika Üniversitesi Rektörü ardından 1920-1924 arasında Milli Eğitim Bakanı oldu. Bakanlığı sırasında başta köy okullarının yaygınlaştırılması olmak üzere geniş çaplı eğitim reformlarına girişti. 1929'da katıldığı baskanlık seçiminde kaybetti. Siyasal alandaki militan tutumu nedeniyle yaşamının bir bölümünü sürgünlerde geçirdi.
Felsefi bakımdan dünyayı evrensel bir birlik olarak algıladı. Bu düşüncelerini "Estetik Bircilik" adını verdiği ve 1952'de yayınlanan kitabında ortaya koydu.
Meksika'da yerli kültürüne dayanan bir yaşam sentezini savundu. 20'nci Yüzyıl'da Meksika üzerine en iyi sosyokültürel incelemelerden biri olan otobiyografisi 5 ciltten oluşur: 1. Melez Odyseus (1935) 2. Azap (1936) 3. Felaket (1938) 4. Sömürge Valiliği (1939) 5. Alev (1959). "Şeker Portakalı Güneşi Uyandıralım Delifişek Kayığım Rosinha Kardeşim Rüzgâr Kardeşim Deniz Çıplak Sokak Kırmızı Papağan" gibi hemen tüm dünya dillerine çevrilen eserlerinin yanısıra Kozmik Kuşak (1925) Bolivarizm ve Monro (1934) siyasi araştırma kitapları da yazdı.
Vasconcelos Türkçe'ye Çevrilen Yapıtları
Yaban Muzu
Kayığım Rosinha
Kardeşim Rüzgar Kardeşim Deniz
Şeker Portakalı
Güneşi Uyandıralım
Delifişek
Pissy'nin Öyküsü
Kırmızı Papaqan
Japon Sarayı
Kristal Yelkenli